درخواست تغییر نام

درخواست تغییر نام(نام کوچک)

فلسفه و ماهیت تعیین نام(اسم)

اسم در لغت به معنای لفظی است که بر حقیقت و مسمائی دلالت کند،این کلمه از ماده (سمه) اشتقاق شده و «سمه» به معنای داغ و علامتی است که بر گوسفندان می زنند، تا مشخص شود صاحب آن کیست و شاید از ریشه و ماده (سمو)گرفته شده باشد که در این صورت به معنای رفغت و بلندی است. همچنانکه قلٌه از دامنه بخاطر رفعت و بلندیش ممتاز شده ؛ نام نیز باعث تشخیص افراد و تمایز آنان از دیگران می گردد. اسم در اصطلاح و عرف معادل نام و نشان است.

انتخاب اسم برای افراد بسیار مهم است بطوری که حتی در اسلام نیز بسیار به این امر و انتخاب درست نام برای افراد سفارش شده است. قرآن کریم ارتباط با خداوند و خواندن او به نام های نیکویش را امر فرموده و کسانی که احترام خداوند را رعایت نمی نمایند و با خطاب های ناپسند او را صدا می زنند مورد نکوهش قرار داده و دوری از آنان را به مؤمنین سفارش نموده است و می فرماید « و برای خداست نام های شایسته پس با این نام ها خدا را بخوانید و از کسانی که نام های خداوند را تحریف می کنند کناره گیری کنید،آنان بزودی به جزای اعمالی که انجام می دهند می رسند.»

پیامبر رحمت حضرت محمد(صلی الله علیه و آله)مؤمنین را به نامگذاری شایسته فرزندان سفارش نموده و می فرماید«نخستین چیزی که هر یک از شما به فرزندش پیشکش می کند نام نیکو است. بنابراین هر کدام از شما نامی نیکو بر فرزند خویش نهد.» اسلام  برای تشویق مؤمنین و بیان جایگاه نام نیکو این مهم را محدود به دنیا نمی داند و تا قیامت  اتصاف نام به صاحبش را یاد آوری می کند،آنجا که رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمود« نام نیکو بر خود نهید ، زیرا در قیامت به این نام ها خوانده می شوید فلانی پسر فلانی بر خیز به سوی نور خود برو و فلانی پسر فلانی برخیز که نوری نداری.»

بنابراین می بینیم که انتخاب نام و دقت در انتخاب آن بسیار مهم می باشد و از این لحاظ می توان خیال فرد را برای عدم نیاز به تغییر بعدا آن راحت کرد. علاوه بر این نام افراد می تواند بر شخصیت و هویت افراد تاثیرگذار باشد.

تأثیر نام مناسبت بر شخصیت و هویت افراد

وقتی نامی برای کسی انتخاب می شود نوعی رابطه ی عاطفی بین صاحب نام و شخصیت مورد نظر یا مکان مورد نظر که بدان نام می باشد برقرار میگردد، انتخاب نام های بزرگان و شخصیت ها بر افراد، باعث می شود که صاحب نام احساس نوعی بزرگی و وقار در خود نماید و همرنگی خود با شخصیت مورد نظر را مضاعف نماید. این احساس روز به روز بیشتر و باعث اثرگذازی بر رفتار و گفتار او می گردد تا جائی که خود را مسئول حراست از قداست آن نام می شمارد.

اسم هر شخص بخشی از هویت اصلی او محسوب می‌شود. هویتی که فرد به واسطه آن شناخته می‌شود. یک اسم خوب و شایسته باید دارای اصالت باشد و با فرهنگ و جامعه‌ای که در آن زندگی می‌کند، همخوانی لازم را داشته باشد. نام‌هایی که یادآور خاطرات شیرین و خوب یک مملکت هستند یا نماد موضوعی زیبا محسوب می‌شوند، از بهترین نام‌هایی هستند که برای یک فرد انتخاب می‌شود، اما برخی اوقات شاهدیم نام انتخاب شده واجد این ویژگی‌ها و مختصات نیست و در واقع موجب نارضایتی فرد می شود و همین موضوع باعث می‌شود که برای تغییر نام خود اقدام کند که مراحل این کار را در ادامه می خواهیم بیان کنیم.

علت و نحوه تغییر نام

قانون ثبت احوال مقرر داشته انتخاب اسامی که موجب هتک حیثیت و مقدسات اسلامی باشند، عناوین کشوری یا لشکری و القاب، نام‌های زننده و مستهجن، نام‌های نامتناسب با جنس، نام‌های معرف صفات مذموم و مغایر با ارزش‌های والای انسانی، نام‌هایی که موجب تحقیر اشخاص می‌شود یا دارای معنای لغوی که در جامعه قابل پذیرش نباشد ممنوع است و قانون تغییر آن‌ها را جایز دانسته است.

در این موارد همه اشخاص بالای 18 سال خودشان و در مورد افراد زیر 18 سال، پدر یا جد پدری با ارایه شناسنامه خود (برای فرزندان کمتر از 18 سال)، سرپرست قانونی (قیم، امین، وصی) برای افراد صغیر و محجور با ارایه مدارک مستند که سمت او احراز شده باشد، می‌تواند با مراجعه به ادارات ثبت احوال نسبت به درخواست تغییر نام اقدام کنند.

مرجع صالح

قبلا تغییر نام این گونه بود که فرد متقاضی باید دادخواست خود را به دادگاه تسلیم و با استفاده از وکیل، در دادگاه از خود دفاع می‌کرد در رویه قبلی، متقاضیان تغییر نام را دچار مشکل می‌کرد و حتی بعضا متقاضیان تغییر نام، ناچار می‌شدند که اظهارات خلاف واقع مطرح کنند تا موافقت دادگاه جلب شود. اما اکنون تغییر نام و تصویب آن در شورای عالی ثبت‌احوال اختیار تغییر نام نیز، همچون تغییر نام خانوادگی به سازمان ثبت احوال داده شده و فرایند رجوع به دادگاه برای تغییر نام و گردش قضایی برای این منظور حذف شده است. بنابراین در حال حاضر تغییر نام، در صلاحیت ثبت احوال محل اقامت متقاضی می باشد. لازم به ذکر است که تغییر نام در صورتی در صلاحیت سازمان ثبت احوال است که نام از موارد مصرحه در قانون ثبت احوال، یعنی غیر منحوس، رکیک، نامتناسب و… باشد. وگرنه اگر کسی بخواهد اسمی که هیچگونه عیبی از لحاظ موارد مذکور را ندارد را تغییر دهد باید به دادگاه صالح مراجعه کند چون در اینصورت، این موارد همچنان در صلاحیت دادگاه می باشد و از صلاحیت سازمان ثبت احوال خارج می باشد.

هزینه درخواست تغییر نام

هزینه تغییر نام کوچک حدود 100هزارتومان است چه از طریق دادگاه باشد و چه از طریق سازمان ثبت احوال. ولی هزینه تغییر نام خانوادگی برای مرتبه اول 70هزار تومان و برای مرتبه دوم و تغییر آن به همان نام خانوادگی قبلی  100هزار تومان می باشد.

چند نکته

نکته اول: تغییر اسامی که درواقع دو اسمی می باشند و شخص بخواهد یک قسمت از آن را حذف کند به سهولت توسط سازمان ثبت احوال انجام می پذیرد، به شرطی که آن بخش نام نامتناسب باشد.

نکته دوم: تقاضای تغییر نام در کمیته ویژه‌ای با عنوان «کمیته نام» که در سازمان ثبت احوال تشکیل شده، رسیدگی می‌شود و در صورتی که مغایرتی با دستورالعمل تغییر نام وجود نداشته باشد، با آن موافقت می‌شود.

نکته سوم: تغییر نام به اسامی غیر ایرانی نیز ممنوع است و در عین حال، امکان تغییر اسامی غیر ایرانی به نام‌های مناسب ایرانی وجود دارد.

نگارنده: سعید یوسف زاده[1396/12/7]