جرم کلاهبرداری

تعریف حقوقی جرم کلاهبرداری

جرم کلاهبرداری عبارت است از تحصیل مال دیگری با توسل به وسایل متقلبانه ( کلاهبرداری تام ) بدین ترتیب فریب دیگری برای آماده کردن او به ازدواج و یا تشویق و ترغیب مشتری به انجام معامله کلاهبرداری نیست. شروع به کلاهبرداری عبارت است از توسل به وسایل متقلبانه برای بردن مال دیگری.

عنصر مادی جرم کلاهبرداری 

به کار بردن وسایل متقلبانه

دروغ و وسایل تقلبی و فریب از راه حیله و تقلب : کلاهبرداری همیشه همراه با دروغ است ولی دروغ وقتی موجب تحقق جرم کلاهبرداری است که به یکی از صور جعل اسم و عنوان و سمت عرضه شود و یا همراه با عملیات متقلبانه به کار برده شود.

در سایر موارد دروغ در تحقق جرم کلاهبرداری بی تاثیر است به کار گرفتن وسایل متقلبانه باید در جهت تحصیل مال غیر و علت غایی و منحصر به فرد آن می باشد.همچنین اقدامات متقلبانه باید مقدم بر تحصیل مال و پیش از آن صورت گیرد.

اختیار اسم و عنوان و یا سمت معجول : اختیار اسم معجول عبارت است از معرفی و شناساندن خود با نامی غیر واقعی. سوء استفاده از عنوان معجول به صورت معرفی خویش تحت عنوان و سمت رسمی و قانونی و یا درجه و مقامی است که شرایط استفاده از آنها مستلزم رعایت ظوابطی است.

انواع عملیات متقلبانی : انواع عملیات متقلبانه مورد نظر قانون گذار به شرح زیر می باشد : اولا : مغرور کردن مردم به وجود شرکت ها یا تجارتخانه ها و یا کارخانه ها و موسسات موهوم.

ثانیا : مغرور کردن مردم به به داشتن اختیارات واهی

ثالثا : امیدوار ساختن مردم به امور غیر واقع و یا ترساندن مردم از حوادث و پیش آمد های غیر واقع

دوم : تحصیل وجوه یا اموال یا اسناد و امثال آنها : ماده 1 قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاء اختلاس و کلاهبرداری صراحتا به تحصیل وجوه یا اموال یا اسناد  یا حوالجات یا قبوض یا مفاصا حساب و امثال آنها اشاره نموه و تحت شرایطی بدست آوردن نامشروع آنها را کلاهبرداری می داند. چیزی که به وسیله کلاهبردار تحصیل می شود می بایست مالیت داشته و دارای ارزش مادی باشد. موضوع کلاهبرداری می تواند مال غیر منقول باشد.

سوم : اضرار به غیر : کلاهبرداری جرم مرکب و آنی است و در نتیجه توسط به وسایل متقلبانه باید ضررو زیانی به شخص فریب خورده وارد شده باشد.

عنصر معنوی جرم کلاهبرداری

کلاهبرداری از جرایم عمدی است و علاوه بر عمد عام در ارتکاب عمل متقلبانه ، قصد خاص بودن مال غیر هم باید وجود داشته باشد. بنابراین اگر توسط وسایل تقلبی به قصد گرفتار کردن رقیب در معاملات موهوم و ورشکسته کردن او باشد عمل کلاهبرداری نیست.

اگر کسیی واقعا به داشتن اعتبار است و یا اختیارات مورد ادعای خود معتقد باشد و یا نسبت به امور موهوم مرتکب اشتباه شده و آن ها را واقعی دانسته باشد و قصد مجرمانه در رفتار منتفی باشد جرم کلاهبرداری محقق نمیشود. شعبه دیوان عالی کشور در یک رای قدیمی اعلام می دارد : سوء نیت نخستین رکن و اولین عنصر تشکیل دهنده بزه کلاهبرداریست و بدون آن احراز نمی شود.

عنصر قانونی جرم کلاهبرداری

مقررات قانونی کلاهبرداری و قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاء و اختلاس و کلاهبرداری مصوب 28/6/1364 و تادییه 18/10/67 مجمع تشخیص مصلحت نظام اسلامی است که به موجب آن مجازات کلاهبرداری حبس از یک تا هفت سال و پرداخت جزای نقدی معادل مالی که کلاهبردار اخذ کرده به علاوه بر رد اصل مال به صاحبش می باشد.

برای مرتکب ، وقتی بر خلاف واقع عنوان یا سمت ماموریت از طرف سازمانها و موسسات دولتی اختبار نموده یا اینکه جرم با استفاده از تبلیغ عامه صورت گرفته باشد یا مرتکب از کارکنان دولت باشد کیفر حبس از 2 سال تا 10 سال و پرداخت جزای نقدی معادل مالی که کلاهبردار اخذ کرده علاوه برر رد اصل مال به صاحبش می باشد.

انفصال ابد از خدمات عمومی دولتی برای کارمند نیز پیش بینی شده است. کیفیات مخففه تا حداقل مجازات حبس و انفصال از خدمات دولتی است. مجازات شروع به کلاهبرداری حداقل مجازات مقرر است.

برای تسریع در روند پرونده های کلاهبرداری می توانید از مشاوره و کمک وکیل کلاهبرداری کمک بگیرید.

انواع جرم کلاهبرداری

جرم کلاهبداری فیشینگ

فیشینگ یکی ازجرم های کلاهبرداری است و راهی است که کلاهبرداران اطلاعاتی نظیر کلمه ی کاربری،رمز عبور،شماره 16 رقمی عابر بانک را از طریق ابزارهای الکترونیکی ارتباطات به سرقت می برند.شبکه های اجتماعی،سایت های حراجی،و درگاه های پرداخت آنلاین نمونه ای از ابزارهای الکترونیکی ارتباطات می باشند.

جرم کلاهبرداری پیامکی

یکی دیگر از جرم های کلاهبرداری کلاهبرداری پیامکی است.ممکن است منتظر پرداخت وجه به فردی باشد ناگهان پیامکی از یک شماره ناشناس دریافت میکنید که میگوید «به این شماره کارت بزن» شما که تصور میکنید این پیامک از طرف فروشنده اصلی ارسال شده، به کارت اشاره شده پول را میزنید یا به شما پیامک می زنند و شما را به عنوان برنده در قرعه کشی اعلام می کنند و درخواست اطلاعات شخصی بانکی از شما را دارند و شما مبالغی را از دست می دهید.

جرم کلاهبرداری با دستگاه اسکیمر

اسکیمریکی دیگر از جرم های کلاهبرداری است و نام دستگاهی است که اجازه می دهد کلاهبردار کارت بانکی را کپی کند و با دیدن رمز کارت شما و کارتی که کپی کرده است اقدام به دزدی از کارت شما کند. در این روش قبل از حضور شما، کلاهبردار دستگاه کوچکی که مانند ورودی های معمول خودپرداز است، روی بخش ورودی کارت نصب میکند.

وقتی شما کارت را وارد میکنید، کارت شما ابتدا از اسکیمر رد شده و سپس وارد اسکیمر میشود. پس از اینکه شما وجه خود را دریافت کردید و رفتید، کلاهبردار اطلاعات کارت شما را بر روی یک کارت خام کپی میکند و با رمزی که از روی دست شما دیده است یا با صفحه کلید تقلبی از شما گرفته است اقدام به برداشت وجه غیر مجاز میکند.

پس از اینکه شما وجه خود را دریافت کردید و رفتید، کلاهبردار اطلاعات کارت شما را بر روی یک کارت خام کپی میکند و با رمزی که از روی دست شما دیده است یا با صفحه کلید تقلبی از شما گرفته است اقدام به برداشت وجه غیر مجاز میکند.

جرم کلاهبرداری با رسید جعلی بانکی

نرم افزارهایی وجود دارند که با استفاده از آن میتوان رسیدهای بانکی را جعل و در اختیار دیگران قرار داد.

فرد پولی به شما بدهکار است و با استفاده از رسید بانکی که ایجاد می کند عنوان می کند که پول را به حساب شما پرداخت کرده است اما در واقع پولی به حساب شما نیامده است.

جرم کلاهبرداری در پوشش کار خیر

کلاهبرداری در پوشش کار خیر هم جزئی از جرم های کلاهبرداری به حساب می آید.از شما به نیت کار خیر پول میگیرند ولی صرف کار خیر نمی شود و به کلاهبردار می رسد.

جرم کلاهبرداری در سایت های همسریابی

و نوع دیگری از جرم های کلاهبرداری  این سایت های همسریابی است که  اقدام به ارتباط با شما می کنند و میگویند که به شما علاقه دارند و شما را راضی میکنند و مبلغی را از شما میگیرند.

بررسی امنیتی رایگان از کامپیوتر شما

بعضی از سایتها بررسی امنیتی رایگان کامپیوتر شما را پیشنهاد می دهند و اقدام به سرقت اطلاعات از کامپیوتر شما می کنند.

جرم کلاهبرداری در کالاهای بهداشت و سلامت

کالاهایی را به شما معرفی میکنند و میگویند معجزه می کند در صورتیکه ممکن است عوارض بدی داشته باشند و هیچ کاری انجام ندهند و این هم یک نوع از جرم های کلاهبرداری به حساب می آید.

جرم کلاهبرداری در پیداکردن شغل

شما به دنبال شغلی میگردید و به یک سایت جعلی هدایت می شوید که پیشنهاد پذیرش در یک شرکت مهم داده می شود و اطلاعات کارت بانکی شما را درخواست می کنند و اقدام به سرقت پول شما می کنند.

جرم کلاهبرداری در پوشش اداره مالیات

یک نفر خود را عضو اداره مالیات معرفی می کند و شما را متهم به فرار مالیاتی میکند و در موضع ترس قرار می دهد و اطلاعات شخصی شما را می پرسند و اقدام به دزدی می کنند.

جرم کلاهبرداری در پوشش قضایی

این افراد خود را نماینده دادگاه معرفی می کنند و ادعا میکنند که شما محکوم شده اید و باید بازداشت شوید و برای حل مشکل درخواست وجه می کنند.

جرم کلاهبرداری شبکه های هرمی

با فروش محصولات شما را فریب می دهند و از شما میخواهند دیگران را فریب دهید تا پول بزرگی بدست آورید.اما این شبکه با فروش اجناس کاری ندارد و کسانی که پایین هرم هستند فریب خورده و ضرر بزرگی کرده اند.

جرم کلاهبرداری با سود پرداختی زیاد

در این روش کلاهبردار به بهانه سرمایه گذاری مبالغی را از افراد مختلف جمع می کنند بعد از اینکه تعداد سرمایه گذاران زیاد شد این فرد ناپدید می شود و مالباختگان به پول خود نمی رسند.

عناصر قانونی جرم کلاهبرداری چگونه است؟

گاها مشاهده می کنید که در جامعه بعضی از مردم می گویند فردی کلاهبرداری کرده است و یا اینکه پول دیگری پس نمی دهد ولیکن بایستی توجه نمود که پس ندادن پول مردم، صدور چک بی محل را نمی توان کلاهبرداری به شمار آورد لیکن برای تشخیص کلاهبردار بودن کسی نیازمند این است که شرایط ذیل در آن شخص وجود داشته باشد:

اولین شرط و دلیلی قانونی برای اینکه شخص کلاهبردار را بشناسیم استفاده از دروغ و وسایل و ابزار تقلبی برای گول زدن افراد است. به عنوان مثال فردی برای اینکه بتواند مال مردم را ببرد به دروغ خود را پزشک به مرد م معرفی می کند و برای این کار جواز طبابت را جعل می کند و یا اینکه کسی با استفاده از وسایل متقلبانه یک سمت را برای خود در اداره و یا ارگان معرفی می کند.

دومین شرط و ماده غافل کردن و گول خوردن شخص قربانی است. یعنی نیاز است که شگرد متقلبانه شخص کلاهبردار در مردم اثر گذاشته و شخص مال باخته گول مجرم خورد باشد و مال خودش را در به بدهکار واگذار کند.

شرط سوم این است که مجرم کلاهبردار مال را ببرد ، یه این معنا که بعد از اینکه فردی گول کلاهبردار خورد مال خودش را در اختیارش قرار بدهد.

بایستی به این نکته توجه کرد تا هنگامی که هر سه شرط مذکور اثبات نشود نمی توان به کسی تهمت کلاهبردار بودن را زد.

مجازات جرم کلاهبرداری چیست؟

طبق ماده یک از قانون تشدید مجازات مرتکبین کیفری به کلاهبرداری و اختلاس و از یک تا هفت سال حبس به اضافه جزای نقدی ( در حق دولت) برابر با مالی که کلاهبرداری کرده اند می باشد و نیز مجرم بایستی اصل مال را با صاحبش برگرداند.

جرم کلاهبرداری از آن دسته از جرم هایی است که در قانون برای آنها به صورت مشخص مجازاتی درنظر گرفته نشده به عبارت دیگر جرائم مربوط به کلاهبرداری جزو جرائم حدی نمی باشند.

پس در تعیین کردن مجازات و صدور حکم در جرائم کلاهبرداری نظر قاضی به شدت موثر است.

نکته ای که درباره میزان مجازات کلاهبرداری حائز اهمیت است این است که همانگونه که گفته شد نقش قاضی در صدور حکم در اینگونه جرائم پررنگ است پس میتواند در شرایطی مثلا در صورت همکاری کردن مجرم در روند پرونده در مجازات او تخفیف بدهد ولی مسئله این است که میزان تخفیفی که در مجازات داده میشود نباید از حد تعیین شده بیشتر شود مثلا مجازات فردی که کلاهبرداری ساده را مرتکب شده در صورت تخفیف گرفتن نباید کمتراز یک سال شود.

نکته دیگر این است که اگر شخص کلاهبردار درهمان ابتدای کار یعنی در همان زمانی که تازه شروع به کلاهبرداری کرده دستگیرشود باید حداقل مجازات برای او درنظر گرفته شود.

آیا اشکال مختلف جرم در کلاهبرداری را می دانید؟

  • کلاهبرداری ساده
  • کلاهبرداری سازمان یافته
  • کلاهبرداری کارکنان دولت
  • کلاهبرداری اینترنتی
  • کلاهبرداری در ازدواج

کلاهبرداری ساده :

در این نوع کلاهبرداری ساده افراد با نویدهای پوچ و بی اساس ، اختیارات بی اساس و دروغ های روبرو می شوند که برای گول زدن آن ها و ذبردن مالشان گفته می شود. در این نوع از کلاهبرداری اشخاص با وعده و وعیدهاهای دروغ و زبان بازی طعمه های آن ها را گول زده و مال ودارایی آن ها از آن ها می گیرند.

کلاهبرداری سازمان یافته :

در این نوع کلاهبرداری اشخاص شرکت هایی از نوع واقعی را تشکیل می دهند ولی هدفشان مال و اموال مردم بردن است. آن ها در این کار با منتشر کردن آگهی و یا اعلامیه های عمومی مثل پیش فروش اتومیبل و آپارتمان یا فروش اقساطی به صورت گسترش یافته ای می کنند . در این نوع کلاهبرداری سازمان یافته به طور معمول از اسم شرکت های بازرگانی و یا خرید مسکن و یا واردن کردن خودروهای خارجی و نیز سرمایه گذاری با سود بسیار بالا استفاده می نمایند.

کلاهبرداری کارکنان دولت:

در موارد زیادی از کلاهبرداری سازمان یافته ، مسیر و نشانه ای از کارکنان دولت نیز به دیده می شود . توانایی ثبت شرکت بدون داشتن مجوز، منشر کردن آگهی ها بدون داشتن مجوز و تبلیغ عومومی کلاهبرداراران ، بدون مداخله کارکنان دولت در این موارد وجود ندارد.

کلاهبرداری اینترنتی :

روش بخصوصی که در کلاهبرداری که در این زمان و دنیای کنونی بسیار زیاد شده کلاهبرداری اینترنتی است. کلاهبرداری اینترنتی به وسیله دنیای مجازی ، گرفتن اطلاعات و مشخصات بانکی اشخاص با حیله و نیرنگ قبول شدند در قرعه کشی و این طریق از موارد به وجود می آید.

کلاهبرداری در ازدواج :

حقه بازی در ازدواج و یا حیله در ازدواج نام کلاهبرداری در ازدواج می باشد که در زبان عمومی مردم نیز از آن به نام کلاهبرداری یاد می شود. کلاهبرداری از هر نوع و شکلی که باشد بایستی با وکیل کلاهبرداری و وکیل پایه یک دادگستری مشورت شود . بعضی اوقاعت معنی کلاهبرداری با جرم های دیگر به اندازه ای به هم نزدیک اند که جداسازی جرم کلاهبرداری با تحصیل مال حرام را سخت می کند.

کلاهبرداری در انحصار وراثت چیست؟

گاهی اوقات پیش می آید که یکی از ورثه با هدف اینکه تمام اموال متوفی را به نام خود بزند اقدام به گرفتن گواهی انحصار وراثت میکنند بدون اینکه اعلام کنند که متوفی ورثه های دیگری نیز دارد که در این صورت عملی که آن فرد انجام داده خلاف قانون بوده و او کلاهبردار محسوب میشود زیرا در گواهی انحصار وراثت نام تمامی ورثه و کسانی که از اموال متوفی ارث میبرند باید باشد در غیر این صورت انحصار وراثت را خلاف واقع میگویند.

برای دریافت گواهی انحصار وراثت هر یک از ورثه و افراد ذی نفع میتوانند اقدام کنند.

برای اینکار کافی است مدارک لازم را که عبارتند از:گواهی فوت و شناسنامه متوفی، سند ازدواج در صورت تاهل،اصل و کپی شناسنامه تمام وراث،وصیت نامه در صورت وجود داشتن،رسید تسلیم اظهارنامه مالیاتی(از این جهت که از تمامی اموال صورت برداری و قیمت گذاری شود برای تعیین مالیات بر ارث)،استشهادنامه(استشهادیه فرم مخصوصی است که از دفاتر اسناد رسمی باید تهیه کردو در آن اسامی تمام وراث متوفی قید میشود و دو نفر شاهد آن را امضاء میکنند)

آیا کلیه جرایم در کلاهبرداری را می دانید؟

خیلی از جرم ها که در کلاهبرداری نام های دیگری دارند به دلیل استفاده از ضمانت اجرای مجازات سنگین کلاهبرداری به وسیله قانون گذار ، به عنوان جرم در حکم کلاهبرداری تعریف و معنی می شوند.

از جمله جرم های کلاه برداری ، فروش مال دیگران ، توطئه و همدستی افراد در بردن مال دیگری ، معرفی مال و ملک دیگران به نام خود ، افرادی که با توطئه و دسیسه به نام وارد ثالث ، مبادرت به طرح ریزی دعوا می نمایند. منتقل نمودن مال دیگران در حالتی که آگاهی و اطلاعات دارند ، تحصیل انحصار وراثت برخلاف آن چه که واقعیت دارد، تقسیم سود و منفعت مجعول شرکت، ثبت ملک به وسیله شخص امین، جعل کردن اسم نمایندگی بیمه، فروش کالای تولید شده یا نرخ دولتی به نرخی بالاتر، ارزیابی و دستاورد نادرست سهم الشرکه، فروش پول دولتی در بازار آزاد، این جرم در حکم کلاهبرداری می هستند.

 

آیا کلیه جرایم در کلاهبرداری را می دانید؟

ارکان جرم کلاهبرداری چگونه است؟

کلاهبرداری به این معنا می باشد که مال غیر از راه متوسل شده به بد اندیشی با ابزار و عمل های متقلبی است. برای شکل گیری این جرم متوسل به وسایل متقلبانه برای گول زدن شخص مال باخته ضروری است و به بیان دیگر کلاهبردار بایستی اقدام به مانور متقلبانه نماید.

و در واقع وجود همین عامل مانور متقلبانه است که تشخیص دادن جرم کلاهبرداری را سخت می کند بیشتر مردم فکر می کنند کسی که با دادن یک وعده دروغ مال آن ها را بالا کشیده کلاهبردار به حساب می آسد در صورتی که گفتن یک دروغ نمی تواند مانور متقلبانه باشد.

مقید بودن جرم کلاهبرداری

کلاهبرداری از آن دسته از جرم هایی مشروط است که شرط حاصل نتیجه آن بردن مال غیر است.

بردن مال غیر نیز مستلزم تحقق دو مورد است:

  • رسیدن ضرر مالی به قربانی
  • سود بردن مالی کلاهبردار از قربانی

جرم کلاهبرداری انواع گوناگونی دارد و در شکل های مختلفی به وجود می آید ولی بیشترین مورد کلاهبرداری در قالب معاملات است.

وکیل متخصص کلاهبرداری

آیا عناصر تشکیل دهنده ارکان جرم کلاهبرداری را می دانید؟

برای این که جرم کلاهبرداری به وجود بیاید خیلی از جرم های دیگر به 3 عنصر قانونی ، مادی و معنوی نیاز است.

عنصر قانونی در ارکان جرم کلاهبرداری

ارکان جرم کلاهبرداری بر اساس ماده 1 قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشا ، اختلاس و ارکان کلاهبرداری مصوب 15 آذر 1367 مجمع تشخیص مصلحت نظام به انضمام دو تبصره آن است.

بر طبق این ماده (( هر شخصی از طریق حیله و نیرنگ مردم را به وجود شرکت ها و یا تجارت خانه ها و یا کارخانه ها و موسسات ساختگی و مجعول و داشتن اختیارات دروغی گول دهند و یا به اموری که در واقعیت و/جود ندارد امید واهی دهند و یا اینکه از حادثه ها و اتفاقاپت غیر واقعی بترسانند و یا اینکه نام و صفت ساختگی اختیار کند

و با استفاده از وسایل ذکر شده و یا اسباب تقلبی دیگر وجوه و یا اموال و یا اسناد و مانند اینها تحصیل کرده و از این طریق مال دیگرای را ببرد کلاهبردار به حساب می آید و به غیر بازستانی مال به صاحبش به حبس زندان از 1 تا 7 سال و پرداخت جزای نقدی معادل مالی که کلاهبرداری کرده است محکوم می شود.

در صورتی که شخصی که مرتکب کلاهبرداری شده برخلاف واقعیت نام یا عنوان ماموریت را از سوی سازمان ها و موسسات دولتی وابسته به دولت یا شرکت های دولتی یا شهرداری ها و یا نهادهای انقالابی و به طور کلی قوای 3 گانه و نیز نیروهای مسلح و نهادها و موسسات مامور خدمت عمومی در بر گرفته و اینکه از جرم از طریق از استفاده از تبلیغات عمومی از راه وسایل ارتباط جمعی مانند رادیو تلویزیون روزنامه و … یا سخنرانی در جامعه و یا منتشر کردن آگهی های چاپی شکل گرفته باشد

و یا مجرم از کارکنان دولیت و یا سازمان های دولتی و وابسته به دولت و… و یا از کارکنان قوای سه گانه و نیروهای مسلح مامور به خدمت عمومی باشد به غیر بازستانی اصل مال به مال باخته از 2 تا 10 سال و برکناری و خلع ابد از خدمت دولتی و همچنین پرداخت نقدی جزا برابر مالی که کلاهبرداری کرده است محکوم می شود.

تبصره 1:

در همه موارد ذکر شده این ماده در صورتی که موردی برای تخفیف وجود داشته باشد با عمل کردن به قوانین و مقررات مربوط به تخفیف مجازات مرتکب به کلاهبرداری را تنها تا حداقل مجازات موجود در ماده حبس و برکناری ابد از وظایف دولتی کم می نماید ولیکن نمی توان به معلق شدن اجرای کیفری حکم صادر کرد.

تبصره 2:

مجازات برای ابتدای جرم کلاهبرداری یعنی اولین مرتبه ارتکاب جرم بر اساس مورد جرم حداقل مجازات موجود در همان مورد می باشد و اگر نفس عمل انجام شده نیز جرم محسوب شود برای آن مورد نیز محکوم می شود . کارکنان دولت به غیر از مجازات ذکر شده اگر در سمت مدیرکل و با سمت بالاتر باشند به برکناری و خلع ابدی از خدمات دولتی و در صورتی که در سمت پایین تر باشند به 6 ماه تا 3 سال برکناری موقت از از خدمات دولتی محکوم می شوند.

عنصر مادی در ارکان جرم کلاهبرداری

الف) رفتار مادی: اقدام مجرمانه در جرم کلاهبرداری به شکل فعل از نوع مثبت است لذا ترک فعل حتی اگر با قصد و غرض همراه باشد عنصر مادی جرم کلاهبرداری به حساب نمی آید مثلا اگر کسی با استفاده از وسیله متقلبانه خودش را شخصی بانفوذ معرفی نموده و باعث گول خوردن شخص آسیب دیده شود و مبلغی را از وی بگیرد در صورتی به هیچ عنوان دارای آن شخصیت نباشد و با انجام کاری مثت مرتکب کلاهبرداری شده و با حیله پولی را به دست آورده است.

عنصر مادی در ارکان جرم کلاهبرداری
عنصر مادی در ارکان جرم کلاهبرداری

ب) اوضاع و احوال و شرایط ضروری برای انجام کلاهبرداری دارای سه شرط مهم است که عبارتند از :

  • تقلبی بودن وسایلی که کلاهبردار از آن برای فریب دادن دیگرا ن استفاده نموده است.
  • گول خوردن شخص آسیب دیده به این شرط که او از تقلبی بود وسایل مطلع نبوده است.
  • مال برده شده متعلق به دیگری باشد.

در جرم کلاهبرداری تقلبی به حساب آمدن وسیله ای که شخص کلاهبردار از آن وسایل برای بردن مال مردم استفاده می کرده بسیار مهم می باشد و نیز به وجود امدن این نوع جرم بایستی بعضی صحنه سازی ها و حرکات متقلبانه است.

ثابت نمودن این موضوع که کلاهبردار با استفاده از وسایل تقلبی و صحنه سازی مرتکب جرم شده بر عهده دادسرا (دادستان) می باشد .

داشتن رابطه مستقیم بین متوسل شدن به وسایل فریبکارانه با گول زدن شخص آسیب دیده و برداشتن مال او به عنوان شرط لازم و اصلی برای انجام عمل کلاهبرداری به حساب می آید.

هیچ شکی در این مورد نیست که استفاده از وسایل جهت فریب کاری برای کلاهبرداری و ربودن مال انجام می شود ماده یک قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشا، اختلاس و کلاهبرداری مثال های زیادی از این وسیال فریبکارانه دارند این موارد فقط در حد مثال اند و نباید آن را آن ها حصری دانست این مثال ها عبارتند از :

  • گول زدن مردم به وجود شرکتها یا تجارت خانه ها
  • امیدوار کردن مردم به امور غیر واقعی
  • ترساندن مردم از حوادث و پیشامدهای غیر واقعی
  • اختیار اسم یا عنوان مجعول
  • همچنین قربانی کلاهبرداری باید مال را با رضایت اما در نتیجه فریب خوردن در اختیار مجرم قرار دهد.

عنصر روانی در ارکان جرم کلاهبرداری

عنصر دیگری که برای تشکیل رکن در جرم کلاهبرداری نیاز است عنصر روانی می باشد . به عنصر روانی سو نیت نیز گفته می شود . سو نیت خود بر دو نوع تقسیم می شود سونیت دعام و سو نیت خاص . سو نیت عام در کلاهبرداری به این معنا است که کلاهبردار قصد مرتکب شدن اعمال مادی فیزیکی مذکور را داشته باشد یعنی در استفاده از وسایل فریبکارانه عامد باشد.

سونیت خاص به معنی نیت بردن مال کسی از جانب مرتکب است.

کلاهبرداری

از جمله جرائمی که تقریبا در کلیه کشورها شایع است جرم کلاهبرداری است. بعد از انقلاب اسلامی، اولین بار ماده 116 قانون مجازات اسلامی ( تعزیرات ) کلاهبرداری را که یکی از جرائم علیه اموال است پیش بینی و مقرر می داشت : « هر کس از راه حیله و تقلب مردم را به وجود شرکتها یا تجارتخانه ها یا کارخانه ها یا موسسات موهوم یا به داشتن اختیارات واهی مغرور کند یا به امور غیر واقع امیدوار نماید یا از حوادث و پیش آمد هایی غیر واقع بترساند و یا اسم یا عنوان یا سمت معجول اختیار کند و به یکی از وسایل مذکور یا وسایل تقلبی دیگر وجوه یا اموال یا اسناد یا حوالجات یا قبوض یا مفاصا حساب و امثال آنها را تحصیل کرده و از این راه مال دیگری را ببرد کلاهبردار محسوب و به حبس از شش ماه تا سه سال و تا 74 ضربه شلاق محکوم می شود.

در صورتی که مرتکب عنوان یا سمت معجول ماموریت از طرف سازمانها و موسسات دولتی یا وابسته به دولت یا شهرداریها یا نهادهای انقلاب اتخاذ کرده یا اینکه جرم با استفاده از تبلیغ عامه از طریق وسائل ارتباط جمعی از قبیل رادیو و تلویزیون، روزنامه و مجله یا نطق در مجامع یا انتشار آگهی چاپی یا خطی صورت گرفته باشد به حبس از یک تا پنج سال و به علاوه تا 74 ضربه شلاق محکوم خواهد شد.

تبصره – « مجازات شروع به کلاهبرداری تا 74 ضربه شلاق است »

در سال 1368 ، موجودیت مجمع تشخیص مصلحت نظام، ضمن متمم قانون اساسی به تصویب نهائی رسید. یکی از مصوبات قبلی مجمع مزبور، مقررات قانونی مربوط به کلاهبرداری بوده است. قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاء و اختلاس کلاهبرداری مصوب 28/6/1364 مجلس شورای اسلامی، در جلسه 15/9/1367 مجمع تشخیص مصلحت نظام اسلامی مورد تایید و تصویب نهایی قرار گرفته است ( روزنامه رسمی شماره 12780 – 18/10/1367 ) و بدین ترتیب ماده 116 قانون مجازات اسلامی ( تعزیرات ) در مورد کلاهبرداری با قانون مزبور نسخ ضمنی شده است. کلاهبرداری در ماده 1 قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاء و اختلاس و کلاهبرداری به شرح زیر پیش بینی شده است:

« هر کس از راه حیله و تقلب مردم را به وجود شرکتها یا تجارتخانه ها یا کارخانه ها یا موسسات موهوم یا به داشتن اموال و اختیارات واهی فریب دهد یا به امور غیر واقع امیدوار نماید یا از حوادث و پیش آمد های غیر واقع بترساند و یا اسم یا عنوان معجول اختیار کند و به یکی از وسایل مذکور و یا وسایل تقلبی دیگر وجوه و یا اموال یا اسناد یا حوالجات یا قبوض یا مفاصا حساب و امثال آنها تحصیل کرده و از این راه مال دیگری را ببرد کلاهبردار محسوب و علاوه بر رد مال به صاحبش، به حبس از یک تا 7 سال و پرداخت جزای نقدی معادل مالی که اخذ کرده است محکوم می شود.

در صورتی که شخص مرتکب، بر خلاف واقع عنوان یا سمت ماموریت از طرف سازمانها و موسسات دولتی یا وابسته به دولت یا شرکتهای دولتی یا شوراها یا شهرداریها یا نهادهای انقلابی و بطور کلی قوای سه گانه و همچنین نیروهای مسلح و نهادها و موسسات مامور به خدمت عمومی اتخاذ کرده یا اینکه جرم با استفاده از تبلیغ عامه از طریق وسایل ارتباط جمعی از قبیل رادیو ، تلویزیون، روزنامه و مجله یا نطق در مجامع و یا انتشا اگهی چاپی یا خطی صورت گرفته باشد یا مرتکب از کارکنان دولت یا موسسات و سازمانهای دولتی وابسته به دولت یا شهرداریها یا نهادهای انقلابی و یا بطور کلی از قوای سه گانه و همچنین نیروهای مسلح و مامورین به خدمت عمومی باشد علاوه بر رد اصل مال به صاحبش به حبس از دو تا ده سال و انفصال ابد از خدمات دولتی و پرداخت جزای نقدی معادل مالی که اخذ کرده است محکوم می شود.

تبصره 1 – « در کلیه موارد مدکور در این ماده در صورت وجود جهات و کیفیات مخففه دادگاه می تواند با اعمال ضوابط مربوط به تخفیف، مجازات مرتکب را فقط تا حداقل مجازات مقرر در این ماده ( حبس ) و انفصال ابد از خدمات دولتی تقلیل دهد ولی نمی توان به تعلیق اجرای کیفر حکم دهد. »

تبصره 2 – « مجازات شروع به کلاهبرداری حسب مورد حداقل مجازات مقرر در همان مورد خواهد بود و در صورتی که نفس عمل انجام شده نیز جرم باشد، شروع کننده به مجازات آن جرم نیز محکوم می شود.

مستخدمان دولتی علاوه بر مجازات مذکور چنانچه در مرتبه مدیر کل یا بالاتر یا هم طراز آنها باشند به انفصال دائم از خدمات دولتی و در صورتی که مراتب پایین تر باشند به شش ماه تا سه سال انفصال موقت از خدمات دولتی محکوم می شوند.»

متعاقبا، در قانون مجازات اسلامی ( در بخش تعزیرات ) مصوب 1375 ، ماده 596 قانون مزبور، به تحصیل نوشته یا سند ضمن استفاده از ضعف نفس شخصی یا هوی و هوس او و یا حوائج شخصی افراد غیر رشید به زیان او، اختصاص یافته و مرتکب علاوه بر جبران خسارات مالی مستوجب حبس از 6 ماه تا 2 سال و جزای نقدی از یک میلیون ریال تا ده میلیون ریال می باشد .

 

در مرد مرتکبین ولی یا وی یا قیم کیفر تشدید شده و مرتکب علاوه بر جبران خسارات مالی به حبس از 3 تا 7 سال محکوم خواهد شد ولی بهتر بود، قانونگذار در عنوان « ارتشاء و ربا و کلاهبرداری » بجای کلمه کلاهبرداری به « سوء استفاده از افراد ساده وغیر رشید و تحصیل نوشته یا سند به زیان آنان » استفاده می نمود.

از سوی دیگر، ماده 712 ق. م. ا. ( بخش تعزیرات ) نیز به « کلاشی » اختصاص یافته که درواقع این عمل، تحصیل مال دیگری با اصرار و سماجت و یا با دروغگوئی و دادن وعده های بی اساس و فریب دیگری تحقق می یابد. بدون اینکه کلاشی ماهیتا ، کلاهبرداری باشد وجوه اشتراک زیادی با جرم مزبور دارد.

شناخت عناصر تشکیل دهنده جرم کلاهبرداری وسیله ای است تا بتوان جرم مزبور را از سایر جرائم علیه مالکیت از جمله سرقت و خیانت در امانت تمیز و تشخیص داد. تفاوت کلاهبرداری با سرقت از آنجا ناشی می شود که به رغم وجوه اشتراک و وجه تشابه در بعضی از عناصر عمومی جرم، در سرقت عنصر اختصاصی « ربودن مال » و در کلاهبرداری مسئله (توسل به وسالی متقلبانه ) در شرایطی مطرح است « که موجب تسلیم و تسلم ناروای مال » میگردد.

به علاوه کلاهبرداری با خیانت در امانت از این جهت متفاوت است که تسلیم مال در کلاهبرداری بعد از توسل کلاهبردار به وسایل تقلبی است و علت است از برای تسلیم آن ، در حالی که در خیانت در امانت تصاحب، تلف ، مفقود یا استعمال ناروای مال بعد از تسلیم ارادی آن، در اجرای عقودی چون اجاره، امانت، رهن، وکالت یا قرارداد هر کاری با اجرت یا بی اجرت مطرح میگردد.

 

در این زمینه نیازمند مشاوره هستید؟

نام و شماره تماس خود را وارد کنید تا کارشناسان ما با شما تماس بگیرند:

    نام شما

    شماره تماس شما

    دیدگاهتان را بنویسید

    نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

    • 09121304085
    • Afshinzima32501@gmail.com
    • فرشته،خیابان خیام،نبش قرنی،، خیابان سپهبد قرنی
    • روش های همکاری با ما
    • قوانین و مقررات
    • پرونده های جنجالی

    گروه وکلای راهیان عدالت آماده ارایه انواع خدمات مشاوره و قبول وکالت در تمامی حوزه ها می باشد. 

    ما با سابقه درخشان در این حوزه فعالیت میکنیم و معتقدیم حق گرفتنیست!

    مشاوره سریع حقوقی و وام