در این مقاله سعی داریم بفهمیم مجازات تحصیل مال از طریق نامشروع چیست؟ و چه شرایطی شرعی و قانونی دارد.
در ادامه به سوالات زیر پاسخ می دهیم:
تحصیل مال از طریق نامشروع به چه معنا می باشد؟
منظور از واژه ی “نامشروع” در “تحصیل مال از طریق نامشروع” چه می باشد؟
کدام ماده در قانون مجازات به موضوع کسب درامد و مال و دارایی از طریق نامشروع پرداخته است؟ و مجازات ان را چه در نظر گرفته است؟
در قانون اساسی چه حکمی برای جرم تحصیل مال از طریق نامشروع در نظر گرفته شده است؟
تکلیف اموال و دارایی هایی که از طریق نامشروع کسب شده اند پس از ان که جرم تحصیل مال نامشروع اثبات شود چه خواهد بود؟
تحصیل مال از طریق نامشروع به چه معنا می باشد؟
شاید برای شما و بسیاری از افراد دیگر سوال باشد که تحصیل مال از طریق نامشروع به چه معنا است و این عبارت در چه حوزه و موردی به کار رفته می شود و یا حتی احتمال دارد این عبارت را تا کنون نشنیده و یا نخوانده باشید. در این مقاله سعی داریم تعریف جامعی از این عبارت بیان کنیم و شما را با هدف به کار بردن این عبارت اشنا کنیم. این عبارت دو نوع تعریف عام و خاص دارد. در تعریف عام ان به بسیاری از عنوان ها و امور مجرمانه گفته می شود که در جرایم علیه اموال باشد. در تعریف خاص نیز به عر نوع تحصیل و کسب مال از راه نامشروع گفته می شود.
راه های نامشروع
در تعریف دوم باید این نکته را یاداوری کرد که منظور از راه های نامشروع راه هایی چون رشوه، ربا، قمار و مواردی این چنینی نمی باشد، بلکه شمال راه هایی است که افراد اموال و دارایی هایی را از طریق زد و بند، خرید و فروش وام های بانک مسکن، افزایش مشتریان از طریق تبلیغات و بازاریابی های دروغین، اقدام به گران فروشی، فروختن اموالی مانند اتومبیل و یا وسایل دیگری که سالم نیستند و جا زدن ان ها به عنوان وسایل بدون عیب و نقص، اقدام به کم فروشی،
اقدام به ساخت و فروش منازل و ساختمان های غیر مستحکم که در ساخت ان ها موارد ایمنی و استاندارد رعایت نشده باشد، صحنه سازی و ارتکاب به تقلب، سو استفاده از موقعیت شغلی و جایگاهی و غیره به دست بیاورند. عبارت تحصیل مال نامشروع یا به عبارت کامل تر و دقیق تر تحصیل ما از طریق نامشروع به معنای ان است که یک فرد از راه ها و طرق غیر قانونی مال و دارایی را به دست اورد.
اموال دیگران را بردارد و یا از سایر راه هایی استفاده کند که به نحوی کلاهبرداری محسوب شوند. به بیان دیگر این عبارت اشاره به یک جرم دارد. جرمی که تعریف ان طبق ماده 2 قانون تشدید مجازات، مرتکبان به ارتشاء، اختلاص و کلاهبرداری می باشد.
منظور از واژه ی “نامشروع” در “تحصیل مال از طریق نامشروع” چه می باشد؟
حال می خواهیم بدانیم منظور از واژه ی “نامشروع” چه می باشد. باید گفت که منظور از این واژه در تعریفی که پیش تر ارائه دادیم، غیرقانونی بودن روش و شیوه ی کسب اموال و دارایی می باشد.
باید به این نکته توجه داشت که واژه نامشروع در این تعریف به معنای غیر شرعی بودن شیوه و راه کسب اموال و دارایی نیست. این احتمال وجود دارد که برخی از شیوه های کسب درامد ممکن است از دید شرع مانعی نداشته باشند در حالی که از نظر قانونی مشکل داشته و در واقع غیر قانونی قلمداد شوند. در واقع در این حالت ممکن است شرع در این روش کسب مال مانعی نبیند ولی این روش مخالف و بر ضرر مصالح اجتماعی باشد.
کدام ماده در قانون مجازات به موضوع کسب درآمد و مال و دارایی از طریق نامشروع پرداخته است؟ و مجازات آن را چه در نظر گرفته است؟
همان طور که پیش تر به ان اشاره شد ماده 2 قانون تشدید مجازات مرتکبین به ارتشاء، اختلاس و کلاهبرداری به موضوع یا بهتر است بگوییم به جرم تحصیل مال از طریق نامشروع پرداخته است که متن ان را به صورت کامل در ادامه خواهیم اورد. بر طبق این ماده:
«هرکس به هر نحوی از انحاء امتیازاتی را که به اشخاص خاص به جهت داشتن شرایط مخصوص تفویض می گردد نظیر جواز صادرات و واردات و انچه عرفا موافقت اصولی گفته می شود در معرض خرید و فروش قرار دهد یا از آن سو استفاده نماید و یا در توزیع کالاهایی که مقرّر بوده طبق ضوابطی توزیع نماید مرتکب تقلب شود یا به طور کلی مال یا وجهی تحصیل کند که طریق تحصیل آن فاقد مشروعیت قانونی بوده است مجرم محسوب و علاوه بر ردّ اصل مال، به مجازات حبس از سه ماه تا ۲ سال یا جریمه نقدی معادل دو برابر مال به دست آمده محکوم خواهد شد.»
در قانون اساسی چه حکمی برای جرم تحصیل مال از طریق نامشروع در نظر گرفته شده است؟
قانون اساسی نیز برای جرم تحصیل مال از طریق نامشروع حکم زیر را در نظر گرفته است. اصل چهل و نهم قانون اساسی به این موضوع پرداخته است. در ادامه متن این حکم را ملاحضه خواهید کرد:
“دولت موظف است ثروت های ناشی از ربا، غصب، رشوه، اختلاس، سرقت، قمار، سوء استفاده از موقوفات، سوء استفاده از مقاطعهکاری ها و معاملات دولتی، فروش زمین های موات و مباحات اصلی، دایر کردن اماکن فساد و سایر موارد غیر مشروع را گرفته و به صاحب حق رد کند و در صورت معلوم نبودن او به بیتالمال بدهد. این حکم باید با رسیدگی و تحقیق و ثبوت شرعی به وسیله دولت اجرا شود.”
تکلیف اموال و دارایی هایی که از طریق نامشروع کسب شده اند پس از ان که جرم تحصیل مال نامشروع اثبات شود چه خواهد بود؟
همان طور که می دانید پس از اثبات جرم، حکم لازم در مورد لازم الاجرا خواهد بود. ماده 9 قانون مجازات اسلامی نیز در این مورد بیان می کند که: «مجرم باید مالی را که در اثر ارتکاب جرم تحصیل کرده است اگر موجود باشد عیناً واگر موجود نباشد، مثل یا قیمت آن را به صاحبش رد کند واز عهده خسارات وارده نیز برآید»
اگرچه در صورت اثبات جرم حکم باید اجرا شود اما در دادگاه و در طول رویه ی کنونی ان باید دادخواست دعوی استرداد مال را برای رد مال ارائه کرد.
