دعوای خلع ید

دعوای خلع ید چیست؟

دعوای خلع ید دعوایی است که خواسته آن رفع تصرف غاصبانه مال غیر منقول می باشد که از سوی مالک اقامه می گردد . در واقع مالک ادعا دارد که ملک متعلق به ایشان به نحو غیر قانونی تصرف گردیده است یا اینکه ابتدا” متصرف تصرفش قانونی بوده لکن از یک زمانی به بعد تصرفش غاصبانه گردیده است . بطور مثال متصرف در شروع تصرف اذن مالک را داشته ولیکن بعد از اینکه اذن ایشان از بین رفته است تصرف غاصبانه می گردد. ضمنا” دعوای خلع ید یا تسلیط ید یکی می باشد.

ارکان دعوای خلع ید

• مال می بایست غیر منقول باشد.

دعوای خلع ید صرفا ” نسبت به مال غیر منقول قابل طرح و رسیدگی می باشد. در واقع در صورتی که مال غصب شده منقول باشد مالک می بایست دعوای استرداد مال منقول را مطرح نماید.

• استیلاء عرفی توسط متصرف صورت پذیرفته باشد.

منظور از استیلاء یا وضع ید تصرف عرفی می باشد و معیار تشخیص با عرف می باشد در واقع تصرف زمانی مطابق با عرف می باشد که متصرف ، قصد ملک را متصرف شده باشد.

• تصرفات خوانده عدوانی باشد .

وفق ماده 308 قانون مصوب سال 1307 غصب استیلاء بر حق غیر است به نحو عدوان اثبات ید بر مال غیر بدون مجوز هم در حکم غصب است. در واقع استیلاء بر مال دیگری زمانی غصب محسوب می گردد که تصرفات خوانده غیر مجاز باشد و فرقی نمی کند خوانده اطلاع از غیر مجاز بودن تصرفاتش داشته یا نداشته باشد و در واقع همین که تصرف بدون رضایت مالک صورت پذیرد تصرف عدوانی است.

• خواهان می بایست مالک باشد .

مطابق رای وحدت رویه شماره 672 مورخ 1/1/1383 هیأت عمومی دیوان عالی کشور خلع ید از اموال غیر منقول فرع بر مالکیت است بنابراین طرح دعوای خلع ید از زمین قبل از احراز و اثبات مالکیت قابل استماع نیست . طبق مواد 48، 47، 22 قانون ثبت اسناد و املاک دولت کسی را مالک میشناسد که نام او در دفتر املاک به ثبت رسیده باشد.

البته چنانچه دادگاه حکم به نحقق بیع و مالکیت خواهان داده و خوانده را محکوم به انجام تشریفات رسمی ( تنظیم سند رسمی انتقال ) کرده باشد دعوی خلع ید بلااشکال خواهد بود ولی اگر دادگاه متعرض مسأله مالکیت و وقوع عقد بیع نشده باشد و فقط بر اساس ماده10 قانوم مدنی خوانده را از باب تعهدی که به فروش ملک کرده است ملزم به فروش رسمی آن نموده باشد صرف صدور رأی صادره کافی برای پذیرش دعوی خلع ید یا مطالبه اجور نخواهد بود.

مرجع صالح رسیدگی کننده در دعوای خلع ید :

مطابق با ماده 12 قانون آیین دادرسی مدنی دعاوی مربوط به اموال غیر منقول اعم از دعوای مالکیت ، ممانعت از حق ، تصرف عدوانی و سایر حقوق راجع به آن در دادگاهی اقامه می شود که مال غیر منقول در حوزه آن واقع است ، اگرچه خوانده در آن حوزه مقیم نباشد . بنابراین برای اقامه دعوی می بایست به دادگاه محل وقوع مال غیر منقول مراجعه نمود.

هزینه دادرسی دعوای خلع ید

طبق بند 12 ماده 3 قانون وصول برخی از در آمدهای دولت و مصرف آن در موارد معین دعوای خلع ید از دعاوی مالی تلقی شده و هزینه دادرسی با توجه به ارزش معاملاتی املاک در هر منطقه تقویم و بر اساس آن وصول می شود .

اگر به دنبال وکیل ملکی هستید با ما در تماس باشید : 09121304085

منتها خواهان می بایست وفق بند 4 ماده 62 قانون آیین دادرسی مدنی خواسته خود را تقویم نماید که این امر در دفاتر خدمات قضایی صورت می پذیرد و آن دفاتر نیز بهای خواسته را به مبلغی بالای دویست میلیون ریال تقویم می نمایند و دلیل آن را نیز بدین گونه عنوان می نمایند که دادگاه صلاحیت رسیدگی به دعوای زیر دویست میلیون ریال را ندارد و دعوا می بایست در شورای حل اختلاف مطرح شود در صورتی که این نظر صحیح نمی باشد.

چرا که طبق قانون جدید شورای حل اختلاف رسیدگی به دعاوی غیر منقول از صلاحیت شورا خارج می باشد و دادگاه عمومی که صلاحیت عام برای رسیدگی به دعاوی را دارد صالح به رسیدگی می باشد.

اعتبار امر مختومه در دعوای خلع ید :

بر طبق نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه دعوای خلع ید با سایر دعاوی متفاوت است و اگر مدعی به جهتی از جهات در یک پرونده محکوم به بطلان خلع ید شود در زمان دیگر می تواند درخواست خلع ید نماید زیرا تصرف به اعتبار زمان تغییر می کند و حادث می گردد و لذا تجدید دادخواست خلع ید بلامانع است.

فرق دعوای خلع ید و تصرف عدوانی :

دعوای خلع ید را مالک علیه متصرف غیر قانونی ملک مطرح می نماید ، در این دعوا مالکیت رکن اصلی و اساسی می باشد در صورتیکه وفق ماده 158 و 161 و 162 قانون آیین دادرسی مدنی مالکیت خواهان در دعوای تصرف عدوانی تنها دلیل سبق بر تصرف می باشد که اثبات خلاف آن نیز با دلایل دیگر ممکن می باشد در واقع در دعوای تصرف عدوانی اگر خواهان بتواند اثبات نماید که سبق تصرف داشته و خوانده ولو اینکه مالک باشد بدون مجوز قانونی ملک را از ید او خارج نموده است دیگر به وجود اثبات مالکیت نیازی ندارد .

خلع ید از املاک مشاعی :

خلع ید از املاک مشاعی زمانی مطرح می گردد که افرادی در یک مال غیر منقولی شریک باشند و یک یا چند نفر از شرکا خواستار رفع تصرف یک یا چند شریک دیگر گردد. در واقع دعوای خلع ید مشاعی از جانب احراز شرکا یا برخی از آنها علیه شرکت یا شرکایی که ملک مشاعی را در تصرف دارند قابل پذیرش بوده و در صورت احراز استحقاق خواهان یا خواهان ها و صدور حکم خلع ید ، حکم صادره بر مبنای مقررات ماده 43 قانون اجرای احکام مدنی اجرا می شود.

نمونه دادخواست دعوای خلع ید

تاریخ :……………
شماره :…………..
شماره پرونده : …………. پیوست : ………….

نمونه برگ دادخواست خلع ید
مشخصات طرفین نام نام خانوادگی نام پدر سن شغل محل اقامت
خواهان
خوانده
وکیل یا نماینده قانونی
خواسته ، موضوع ، بهای آن تقاضای صدور حکم مبنی بر محکومیت خوانده به خلع ید مقوم به 000/100/200 به انضمام کلیه خسارات قانونی
دلایل و مشخصات دادخواست کپی مصدق سند مالکیت – شهادت شهود ، تحقیق محلی

ریاست محترم دادگاه عمومی حقوقی
با سلام
به موجب سند مالکیت شماره …………………… شش دانگ آپارتمان به پلاک ثبتی ………………. متعلق به اینجانب می باشد . نظر به اینکه خوانده بدون اذن ملک فوق را تصرف نموده است . فلذا ، تقدیم این دادخواست تقاضای صدور حکم مطابق با ستون خواسته مورد استدعاست .