دعوای اعسار

دعوای اعسار از پرداخت محکوم‌ به

تعریف دعوا اعسار

دعوای اعسار به این معنی است که در صورتی که شخصی، که تاجر نیست، به پرداخت وجهی در حق دیگری محکوم شده و مالی که از محل آن محکوم‌به قابل پرداخت باشد نداشته یا اموال او جهت پرداخت محکوم به در دسترس نباشد، می‌تواند دعوای اعسار از پرداخت محکوم‌به اقامه نماید. (ماده 6 قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی)

اعسار به معنی رنج و سختی و نداشتن است و در اصطلاح حقوقی معسر کسی است که به‌واسطه نداشتن دارایی یا دسترسی نداشتن به مالش توانایی پرداخت هزینه دادرسی یا دیون خود را ندارد بنابراین دعوای اعسار در دو حالت قابل‌طرح در محاکم می‌باشد:

الف – اعسار از پرداخت هزینه دادرسی ب – اعسار از پرداخت محکوم‌به

شرایط اقامه دعوای اعسار از پرداخت محکوم‌به:

الف – محکومیت خواهان دعوای اعسار به‌موجب حکم دادگاه: درواقعاً برای طرح دعوای اعسار از پرداخت محکوم‌به ابتدا می‌بایست شخص معسر توسط دادگاه به پرداخت مبلغی محکوم گردد.

ب – تاجر نبودن: مطابق ماده 514 قانون آیین دادرسی مدنی از تاجر دادخواست اعسار پذیرفته نمی‌شود. تاجری که مدعی اعسار نسبت به هزینه دادرسی می‌باشد باید برابر مقررات قانون تجارت دادخواست ورشکستگی دهد. تاجر و شرایط آن در قانون تجارت بیان‌شده است.

ج- نداشتن دارایی یا عدم دسترسی به اموال: درصورتی‌که مدعی اعسار اموالی داشته باشد اگر دادگاه رسیدگی‌کننده رأی بر اعسار ایشان صادر نماید حکم فوق اثری نداشته و درواقع درصورتی‌که اموال فوق جزء مستثنیات دین نباشد در مرحله اجرا محکوم‌به از اموال ایشان وصول خواهد شد.

د – شهادت شهود و اعلام لیست اموال: مطابق با ماده 8 قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی مدعی اعسار باید لیست کلیه اموال خود را به دادگاه معرفی نماید ضمناً تعداد شهود می‌بایست دو نفر باشد که به زن یا مرد بودن آن تصریح نشده است و این دو شاهد باید نسبت به وضعیت معیشت فرد اطلاع کافی داشته باشد.

شرایط اقامه دعوا اعسار

شخصی که مدعی اعسار است باید ظرف مدت 30 روز از تاریخ ابلاغ اجرائیه دعوای خود را مطرح نماید در غیر این صورت تا زمان تأیید ادعای اعسار یا پرداخت محکوم‌به حبس خواهد شد. (ماده 3 قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی)

خواهان دعوای اعسار باید شهادت کتبی دو شاهد را به دادخواست خود ضمیمه نماید. شهود باید هویت کامل خود، منشأ اطلاعات خود، شغل مدعی اعسار، میزان حقوق و درآمد ماهیانه مدعی اعسار، میزان دقیق محکوم‌به و خسارات متعلقه به آن را در استشهادیه قید نمایند. (مواد 8 و 9 قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی)

مدعی اعسار باید صورت دقیق اموال خود و شماره حساب‌های خود را به دادخواست ضمیمه نماید.

دادگاه صالح دعوای اعسار

دعوای اعسار از پرداخت محکوم‌به در دادگاه نخستین رسیدگی کننده به دعوای اصلی یا دادگاهی که اجرائیه را صادر نموده و به طرفیت محکوم‌له اقامه می‌شود. (ماده 13 قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی)

هزینه دادرسی برای دعوا اعسار

دعوای اعسار غیر مالی است. (ماده 14 قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی)

تفاوت دعوای اعسار و ورشکستگی

از تجار، به استثنای کسبه جزء، و اشخاص حقوقی دادخواست اعسار پذیرفته نشده و در صورتی که تاجر یا شخص حقوقی مدعی عدم توانایی پرداخت محکوم‌به باشد باید دعوای ورشکستگی اقامه کند. (ماده 15 قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی)

نمونه دادخواست دعوای اعسار

دادگستري جمهوري اسلامي ايران

شماره پرونده ………………….                       برگ دادخواست به دادگاه عمومي

فرم شماره 1296/2201/54 دفتر طرح و برنامه ريزي