مطالبه وجه سفته

دعوی مطالبه وجه سفته

سفته چیست؟          

 سفته سندی است که به موجب ان امضا کننده متعهد میشود تا مبلغی را در موعد معین یا عندالمطالبه در وحه حامل یا شخص معین یا به حواله کرد اوبپردازند سفته علاوه بر امضا یا مهر متعهد باید مشخص کننده مبلغ تعهد شده گیرنده وجه وتاریخ نیز باشد

مندرجات سفته

 به موجب ماده ۳۰۸ قانون تجارت سفته علاوه بر امضا یا مهر باید دارای تاریخ ومتضمن مراتب زیل باشد مبلغی که باید تادیه شود با تمام حروف نام گیرنده وجه وتاریخ پرداخت باید در سفته مشخص باشد وهمچنین طبق بند یک همین ماده تعیین مبلغی که باید پرداخت شود با تمام حروف ضروری است در صورتی که سفته برای شخص معینی صادر شود نام ونام خانوادگی او در سفته اورده میشود در غیر این صورت هر کسی که سفته را در اختیار داشته باشد طلبکار محسوب میشود ومیتواند در سر رسید سفته مبلغ ان را طلب کند واگر سر رسید درج نشود سفته عندالمطالبه محسوب میشود ودر سفته عندالمطالبه صادر کننده باید به محض مطالبه مبلغ ان را پرداخت کند.

پشت نویسی سفته              

پشت نویسی سفته مانند چک برای انتقال سفته به دیگری یا وصول وجه ان است اگر پشت نویسی برای استقلال باشد دارنده جدید سفته دارای تمام حقوق و مزایایی میشود که به ان سند تعلق دارد.انتقال سفته با امضای دارنده ان صورت میگرد .همچنین دارنده سفته میتواند برای وصول قید شود.

سقف سفته                         

هربرگ سفته سقف خاصی برای تعهد کردن دارد مثلا اگر روی سفته ای درج شده باشد ده میلیون ریال یعنی ان سفته حداکثر برای تعهد یک میلیون تومان دارای اعتبار است وبا ان نمیتوان به پرداخت بیش از یک میلیون تومان تعهد کرد.

چگونگی مطالبه سفته

برای مطالبه سفته باید به نکات زیر دقت کنید:

۱) دارنده سفته باید در سررسید، وجه سفته را مطالبه كند.

اگر وجه سفته پرداخت شد، مسئله ای پیش نمی آید ولی در صورت عدم پرداخت، دارنده سند باید ظرف ۱۰ روز از تاریخ سر رسید، سفته را واخواست كند.

اگر روز دهم تعطیل باشد روز بعد از آن عمل واخواست انجام خواهد شد.

واخواست ، اعتراض رسمی نسبت به سفته ای است كه در سر رسید پرداخت نشده و علیه صادر كننده سفته به عمل می آید و باید رسماً به او ابلاغ شود.

واخواست در برگه های چاپی كه از طرف وزارت دادگستری تهیه شده نوشته می شود.

در واخواست رونوشت كامل سفته كه به وسیله واخواست كننده نوشته می شود و دستور پرداخت وجه سفته كه توسط دادگاه انجام می گیرد، آورده می شود.

واخواست نامه با استفاده از كاغذ كاربن در سه نسخه مشابه (یك نسخه اصل و دو نسخه رونوشت) تنظیم شده و به وسیله واخواست كننده امضا می شود. پس از چسباندن تمبر به مبلغ …. ریال به دستور دادگاه، سفته توسط مامور اجرا (طبق مقررات مربوط به ابلاغ ) به صادر كننده سفته ابلاغ می شود.

توجه کنید كه هیچ نوشته ای نمی تواند از طرف دارنده سفته، جایگزین واخواست نامه شود. مامور ابلاغ نسخه دوم واخواست نامه را به ابلاغ شونده یا محل اقامت او می دهد. نسخه اصلی به واخواست كننده تسلیم و نسخه سوم در دفتر واخواست دفتر دادگاه بایگانی می شود.

۲) برای استفاده از مسئولیت تضامنی ظهرنویس ها، دارنده سفته باید ظرف یك سال از تاریخ واخواست، دادخواست خود را به دادگاه تقدیم كند. اگر دارنده سفته به این وظیفه قانونی عمل نكند، دعوی او علیه ظهرنویس ها پذیرفته نمی شود.

۳) دارنده سفته ای كه واخواست شده و در موعد مقرر اقامه دعوی كرده، می تواند از دادگاه بخواهد كه اموال طرف دعوی را قبل از رسیدگی و صدور حكم به نفع او توقیف كند.

در این حالت پس از صدور حكم، دارنده سفته در وصول طلبش از مال توقیف شده به سایرین تقدم دارد. دادگاه نیز به محض تقاضای دارنده سفته، ممكن است معادل وجه آن از اموال طرف مقابل به عنوان تامین توقیف كند.

به طور کلی سفته تنها از 2 طریق و به شرح ذیل قابل پیگیری است:

۱-اقامه دعوی تجاری ازطریق تقدیم دادخواست :

دراین روش باتوجه به نحوه اخذ سفته ( عندالمطالبه ) لزوماً می بایست جهت تعیین سررسید  اقدام به ارسال اظهارنامه برای صادرکننده سفته نموده و پس از تعیین سر رسید نیز جهت بهره مندی از مزایای اسناد تجاری (بطور مثال درخواست تامین خواسته بدون تودیع خسارت احتمالی ) می بایست نسبت به واخواست سفته اقدام گردد.

هزینه واخواست سفته بیشتر از هزینه دادرسی بدوی می باشد (درحدود 25/2 درصد مبلغ مندرج درسفته ) و درنهایت نیز با تنظیم دادخواست حقوقی نسبت به مطالبه وجه اقدام می گردد.

2- اقامه دعوی مدنی از طریق تقدیم دادخواست مدنی:

در هر صورت می توان مستند به اوراق سفته (بدون واخواست ) بعنوان یک سندعادی نسبت به طرح دعوی مطالبه وجه اقدام نمود که دراین صورت استفاده ازمزایای سندتجاری منتفی است .

دادخواست سفته زیر بیست میلیون تومان باید در شورای حل اختلاف مطرح شود و سفته ای که مبلغ آن بالای بیست میلیون تومان است باید در دادگاه صالح اقامه دعوی شود.

 دادگاه صالح

باید در هنگام تکمیل سفته محل انجام تعهد قید شود. در این حالت در صورتی که صادرکننده سفته تعهدش را انجام نداد، برای طرح دعوی علیه او می توان به دادگاه محل انجام تعهدی که در سفته قید شده رجوع کرد.دراین صورت مطابق ماده 13قانون آیین دادرسی مدنی عمل می شود که مقرر کرده است «در دعاوی بازرگانی و دعاوی راجع به اموال منقول كه از عقود و قراردادها ناشی شده باشد، خواهان می‌تواند به‌دادگاهی رجوع كند كه‌عقد یا قرارداد در حوزه آن واقع شده است یا تعهد می‌بایست در آنجاانجام شود.» همچنین در صورت عدم تعیین محل انجام تعهد در سفته، برای طرح دعوا علیه صادر کننده مطابق ماده11 آیین دادرسی مدنی باید به محل اقامت او مراجعه کرد.

هزینه دادرسی

در دعوی مطالبه وجه سفته آغازکننده دعوا با دو قسم هزینه دادرسی روبه‌رو است، نخست هزینه‌ای به میزان 50000 ریال که بابت ورود دعوا دریافت می‌شود و دیگر هزینه‌ای که بابت طرح دعوا مورد مطالبه قرار می‌گیرد، هزینه طرح دعوا در دعاوی مالی به این صورت محاسبه و از خواهان مطالبه خواهد شد: به ازای 1 میلیون تومان ابتدای خواسته 5/1 درصد و به ازای بیش از 1 میلیون تومان خواسته 2 درصد به عنوان هزینه دادرسی وصول می‌شود.

چند نکته که در مورد سفته باید به آن توجه نمود:

نکته اول- کسانی غیر از ظهر نویس‏ها که تعهد پرداخت وجه سفته را کرده باشند در حد تعهدات خود مسؤول پرداخت وجه سفته خواهند بود. بنابراین طبق ماده 249 قانون تجارت هر کس بخواهد از امتیازی که قانونگذار برای دارنده سفته نسبت به ظهرنویس‏ها مقر داشته استفاده کند باید رعایت مقررات قانون تجارت را در موارد واخواست و طرح دعوی در مواعد مقرر قانونی بنماید در غیر این صورت دعوی علیه ظهرنویس‏ها مسموع نبوده و امکان صدور قرار تأمین خواسته علیه آنان وجود ندارد.

نکته دوم- نکته دیگری که باید به آن توجه نمود تفوت ظهر نویس و ضامن می باشد. ظهرنویس وضامن دو شخص مستقل و جدا از هم می‏باشند ظهرنویس شخصی است که سفته در وجه او صادر شده و یا به او انتقال یافته و او با ظهرنویسی آن را به دیگری منتقل نموده است در صورت تحقق شرایط مذکور در قانون تجارت، ظهرنویس مورد بحث همراه با صادرکننده سفته و سایر ظهرنویسان در مقابل دارنده سفته مسؤولیت تضامنی دارد اما ضامن شخص ثالثی است (غیر از صادرکننده و دارنده) که پرداخت وجه سفته را ضمانت کرده است ضامن مسؤولیت تضامنی با صادرکننده و ظهرنویسان را ندارد بلکه فقط با کسی که از او ضمانت کرده مسؤولیت تضامنی دارد بنابراین فرض اینکه یک نفر هم ظهرنویس باشد و هم ضامن قانوناً ممکن نیست.