درخواست مهر و موم ترکه
مفهوم ترکه و مهر و موم آن
ترکه در لغت به معنای میراث و مرده ریگ آمده است یا به عبارت دیگر ترکه از لغت ترک می آید و به معنای آن چیزی است که شخص آن را ترک و رها می کند. و به معنای اموالی است که متوفی پس از فوتش از خود به جا می‌گذارد. در اصطلاح حقوقی ترکه (ماترک) یا میراث به کلیه اموال و تعهدات گویند یا به عبارتی کلیه دارایی متوفی که بعد ازفوت او به وراث و نزدیکان وی انتقال می یابد اطلاق می شود. مهر و موم ترکه نیز عبارت است از اقدامی که توسط مراجع قضایی صورت می‌گیرد تا ورثه از هرگونه استفاده و دخل و تصرف در ترکه ممنوع شوند و این امر به منظور حفظ و نگهداری از ترکه انجام می‌گیرد.
اشخاص ذینفع در مورد درخواست مهر و موم ترکه
دادخواست مهر و موم ترکه و یا مهر و موم ترکه اقدامی است که در قانون امور حسبی فلسفه ی وضع آن قرارداده شده است. اقدام به مهر و موم کردن ترکه به این جهت می باشد که دادستان در مواردی که اموال بدون امین می باشد، اقداماتی را در جهت حفظ و رسانیدن اموال به صاحبان قانونی آن می نماید و اینکه اگر اشخاصی حقوقی را از متوفی طلبکار بوده اند با در خواست مهر و موم ترکه از تصرفات ورثه جلوگیری کنند. از جهت دیگر دادخواست مهر و موم ترکه خود ممکن است که به وسیله ی اشخاصی باشد که حفظ حقوق خود را در مهر و موم ترکه می دانند. مهر و موم ترکه از جانب این افراد از طریق دادخواست به دادگاه های حقوقی مطرح می شود. این دادخواست یک امر حسبی است و بدون اینکه طرف اختلافی وجود داشته باشد، دادگاه به آن رسیدگی می نماید. بنابراین اشخاص ذیل می توانند درخواست مهر و موم ترکه را تقاضا نمایند:
-
هر یک از ورثه متوفی یا نماینده قانونی آنها.
-
موصی له در صورتی که وصیت به جزء مشاع شده باشد.
ممکن است که شخصی به موجب وصیت متوفی در ملکی که متعلق به ورثه می باشد مالک سهمی از همان ملک باشد. برای همین برای حفظ حقوق خود و اعمال مفاد وصیت ممکن است درخواست مهر و موم ترکه را بنماید تا از تصرف سایر ورثه خودداری کند تا حق او ضایع نشود.
-
طلبکار متوفی: در صورتی که حق او مستند به سند رسمی یا قطعی باشد، و مستند به حق رهنی نباشد.
-
کسی که به عنوان وصایت معرفی شده باشد:وصی شخصی است که بعد از فوت(موصی)عهدد دار انجام مفاد وصیت متوفی می شود.ممکن است که موصی نحو دیگری برای مصرف ترکه مشخص کرده باشد که تصرف ورثه در ترکه با وصایت در تعارض باشد. به خصوص که اجرای وصیت از اولویت نسبت به استقرار مالکیت ورثه برخوردار است.(869قانون مدنی)
برای درخواست مهر و موم ترکه شرط خاصی وجود دارد که باید قبل از تحریر ترکه (یعنی تعیین مقدار اموال و دیون متوفی می باشد) باشد و اگر به هنگام تحریر ترکه درخواست مهر و موم شود فقط مهر و موم نسبت به آن قسمتی انجام می شود که تحریر نشده باشد.(192قانون امور حسبی).
همانطور که اشاره شد مهر و موم ترکه از امور حسبی می باشد و امور حسبی به اموری گفته می شود که حتما و الزاما نیاز به درخواست اشخاص ذینفع برای رسیدگی به آنها لازم نیست در واقع و اصطلاحا از امور ترافعی نمی باشند بلکه خود مقام قضایی راسا باید در مواردی اقدام به مهر و موم کند که به ترتیب ذیل می باشد:
-
در موردی که کسی که در خانه استیجاری یا مهمانخانه و امثال آن فوت شده و کسی برای حفظ اموال او نباشد.
-
در صورتی که از اموال دولتی یا عمومی نزد متوفی امانت باشد.
-
در صورتی که یکی از ورثه محجور باشد و وصی یا قیم یا امینی نداشته باشد دادرس باید پس از مهر و موم مراتب را به دادستان اطلاع دهد که جهت تعیین قیم اقدام نماید.
-
در صورت غایب بودن یکی از ورثه و نداشتن امین برای اداره اموال او.
