دعوی تغییر جنسیت

دعوی تغییر جنسیت

مفهوم جنسیت

انسان ها به دلیل ویژگی های کارکرد مغز و محدودیت های زبانی خود ناخودآگاه گرایش به صدور احکام قطعی دارند. حتی کمبود داده ها و نبود زمینه مناسب برای نتیجه گیری، مانع این عادت نمی شود. از این گذشته توافق های عمومی دیرپا هستند و به سختی به روز یا بازتعریف می شوند. از جمله این مسائل جنسیت انسان هاست. در دوره ای چند میلیون ساله زیست انسانها مانند دیگر  موجودات زنده محدود به رفع نیازهای غریزی بود. با شکل گیری زبان و تبدیل انسان ها به موجودات اجتماعی فرهنگی ، نهادهای گوناگونی بوجود آمدند که وظیفه تعریف مناسبات انسانی را بر عهده گرفتند. در این فرآیند نورم ها پدید آمدند و هر آنچه خارج از چارچوب قرار داشت غیر طبیعی قلمداد شدند.

یکی از این احکام پایدار، مفهوم نر و ماده در بحث جنسیت یا تعریف زنانگی و مردانگی است. به طور معمول تعیین جنسیت به واسطه عوامل ظاهری و بیرونی مانند شکل بدن، مو، صدا، رفتار و پوشش و آرایش انجام می گیرد. البته همین عوامل پیش گفته نیز نسبی بوده اند و در دوره های تاریخی و فرهنگ های مختلف تغییر کرده اند.

تغییر جنسیت

تغییر جنسیت به معنای عام در واقع یعنی تغییر جنس یک انسان مذکر به انسان مونث و یا برعکس می باشد. ولی باید توجه نمود که براساس قوانین کشورها تعریف تغییر جنسیت کاملا متفاوت می باشد. در حقوق ایران تغییر جنسیت صراحتا پذیرفته شده است اما غرض قانون گذار از تغییر جنسیت در حقوق ایران تغییر جنسیت به معنای عام نیست، بلکه غالب نمودن جنسیت افرادی که خنثی هستند را به جنس نر یا ماده است. یعنی افرادی و جود دارند که جنسیت آنها نه مونث هست و نه مذکر، و در واقع خنثی هستند، ادیانی چون اسلام و مسیحیت و مذاهبی چون تشیع و تسنن، تغییر جنسیت افراد مبتلا به اختلال یاد شده طی جراحی را مجاز اعلام کرده اند. در واقع فقط کسانی که اختلال ابهام جنسی دارند یا دو جنسی ها را مجاز به جراحی تغییر جنسیت می دانند. بنابراین این افراد می توانند درخواست ثبت جنسیت خود را به مذکر یا مونث بدهند. در واقع مراحل تغییر جنسیت مجموعه راههایی است که انسان تراجنسی یا ترنس و دو جنسی را به ظاهر جنسی مورد قبول ذهن و درون او نزدیک می کند. بنابراین در ایران تغییر جنس دادن مرد به زن و بالعکس تغییر جنس زن به مرد عملا وجود ندارد و طرح همچین ادعایی ممکن نیست.

دادگاه صالح

طبق بند 18 ماده 4 قانون حمایت خانواده، دادگاه صالح برای طرح درخواست تغییر جنسیت دادگاه خانواده است. و در صورت احراز شرایط تغییر جنسیت و صدور تصمیم دادگاه مبنی بر اعطاء مجوز تغییر جنسیت، به نظر می رسد، با توجه به غیر ترافعی بودن موضوع تغییر جنسیت، رأی دادگاه درباره ی تغییر جنسیت، غیر قابل اعتراض و قطعی است.پس از صدور مجوز تغییر جنسیت، گواهی و دستورهای لازم به اداره ی ثبت احوال و سایر مراجع، جهت ابطال شناسنامه فعلی و صدور شناسنامه با هویت و مشخصات جدید، به نام متقاضی، صادر می شود.

هزینه دادرسی

درخواست تغییر جنسیت از دعاوی غیر مالی و غیر ترافعی می باشد. بنابراین هزینه دادرسی آن نیز بر ظبق دعاوی غیر مالی و در صلاحیت دادگاه خانوده به شرح زیر محاسبه می شود:

در مرحله بدوی40 هزار تومان، در مرحله واخواهی 60هزار تومان، در مرحله تجدیدنظر 100هزارتومان می باشد.

چند نکته

نکته اول: پس از صدور رأی قطعی دادگاه، مبنی بر تغییر جنسیت، امکان ابطال شناسنامه قبلی متقاضی و صدور شناسنامه با مشخصات و هویت جدید وجود دارد.

نکته دوم: برای انجام عمل تغییر جنسیت، وام بلاعوض از سوی سازمان بهزیستی به افراد پرداخت می شود. این هزینه به طور معمول برای جلسات مشاوره، لیزر پوست و بالاخره هزینه جراحی به افراد متقاضی پرداخت می شود.

نگارنده: سعید یوسف زاده[1396/12/2]