دعوای نفی ولد

دعوای نفی ولد

مفهوم نفی ولد

نفی در لغت به معنای انکار، نهی، دور کردن، راندن و… آمده است و در اصطلاح نیز راندن کسی یا چیزی از خود است. ولد نیز به معنای فرزند اعم از ذکور و اناث می باشد.

اما در اصطلاح حقوقی نفی ولد به این معنی است که شوهر، کودکی را که به ظاهر از آن اوست انکار می کند و اثر اماره فراش را با ادای سوگند از بین می برد. در این صورت پدر باید در دادگاه ثابت کند که طفل متولد شده از نطفه او نیست. در موردی که دعوی راجع به نفی ولد است به حکم قانون تنها شوھر می تواند درستی این انتساب را منکر شود برای مثال با استناد به آزمایش خون و گواهی شهود ثابت کند که همسر او با دیگران ارتباط نامشروع داشته و کودکی که در زمان زوجیت به دنیا آمده به او تعلق ندارد. بنابراین اقرار شوهر به ابوت چنین فرزندی در برابر همه کسانی که نفعی در این بار دارند، قابل استناد است. طبق قانون حداکثر مدت طرح چنین دعوایی دو ماه از تاریخ تولد طفل پیش بینی شده است و پس از آن دعوی مزبور مشمول مرور زمان شده و قابل طرح نیست. ماده 1162 قانون مدنی: دعوی نفی ولد باید در مدتی که عادتا پس از تاریخ اطلاع یافتن شوھر از تولد طفل برای امکان اقامه دعوی کافی باشد اقامه گردد و در هر حال دعوی مزبور پس از انقضاء دو ماه از تاریخ اطلاع یافتن شوهر از تولد طفل مسموع نخواهد بود.

موارد استناد دعوی نفی ولد

الف) تحقق نيافتن شرايط اماره فراش برااساس ماده 1162 قانون مدنی.

مثل اينكه ادعا كند پدر و مادر طفل زن و شوهر نبوده يا طفل در دوران زوجيت به دنيا نيامده و يا تاريخ نزديكي با تاريخ تولد طفل از از مواعد اماره قانوني(ماده1162ق. م) تبعيت نمي كند.

ب) اثبات خلاف اماره فراش.

در اين دعوي تمام شرايط رابطه زوجيت و تولد طفل در موعد اماره قانوني وجود دارد،ولي نسب طفل مورد بحث و اختلاف است.

ج) دعوي كه ناظر به هويت طفل و نسب مادري اوست.

مثل اينكه ادعا شود كه طفل وي در بيمارستان با طفل ديگري عوض شده است.

دعوای نفی ولد باید برعلیه چه کسی طرح شود؟

دعوي نفی ولد بايد به طرفيت فرزندي كه ادعاي طرد ازان خانواده ميشود،طرح و اقامه شود و در صورت محجور بودن فرزند و با وجود پدر مدعي كه ولي قهري است به لحاظ تعرض منفعت بايد براي دفاع حقوق فرزند در اين دعوي قيم اتفاقي تعيين نمود و همچنين به نظر ميرسد مادر كودك نيز بايد در دادرسي شركت داده شود زيرا علاوه براينكه او را از ميراث فرزند و حق حضانت محروم مينمايد نسبت بي عفتي نيز به او داده شده است. فلذا ضرورت حضور و شركت وي در دادرسي براي دفاع ضروري است.

تفاوت نفی ولد با لعان

نفی ولد یا انکار آن را نباید با لعان اشتباه کرد زیرا دعوی نفی ولد اگر ثابت شود کودک را به طور قاطع بیگانه از پدر اعلام می کند و اعتبار حکمی که در این باره صادر می شود مانع از آن است که پدر بتواند از ادعای خود دست بردارد و نسب اقرار کند چنین فرزندی جز در موارد نادر از طرف مادر نیز نسبت مشروع ندارد. ماده 1162 قانون مدنی در این خصوص اظهار می دارد: دعوی نفی ولد باید در مدتی که عادتا پس از تاریخ اطلاع یافتن شوهر از تولد طفل برای امکان اقامه دعوی کافی باشد اقامه گردد و در هر حال دعوی مزبور پس از انقضای دو ماه از تاریخ اطلاع یافتن شوهر از تولد طفل مسموع نخواهد بود. تفاوت لعان با دعوی نفی ولد این است که ازطرف شوهر مطرح می شود. در دعوی نفی ولد شوهر می بایستی دلیل محکه پسند داشته باشد تا ادعای او ثابت شود اما در لعان نیازی به دلیل نیست و به صرف سوگند نسبت کودک با پدر منتقی می شود. البته این نکته را نیز باید یادآوری کنیم که لعان امروزه دیگر وجود ندارد و باید آن را از موارد متروک دانست. پس از آنکه لعان برای نفی ولد به عمل آمد آثار زیر بر آن مترتب می گردد:

• رابطه فرزند مورد لعان با پدرو خویشاوندان پدری قطع می گردد.

2- عقد نکاح بین زوجین منفسخ می شود.

3- زن و شوهری که ملاعنه کرده اند بر یک دیگر حرام ابدی می شوند.

دادگاه صالح

با توجه به اینکه دادگاه خانواده به دعاوی مربوط به اثبات نسب و سایر دعاوی خانوادگی رسیدگی می کند طبیعتا دعوای نفی ولد نیز در صلاحیت دادگاه خانواده می باشد.

هزینه دادرسی

همانطور که گفتیم این دعاوی در صلاحیت دادگاه خانواده می باشند بنابراین با توجه به اینکه این دعاوی غیر مالی هستند هزینه آن نیز بر اساس تعرفه دعاوی غیر مالی در صلاحیت دادگاه خانواده و به ترتیب ذیل می باشد: در مرحله بدوی40 هزار تومان، در مرحله واخواهی 60هزار تومان، در مرحله تجدیدنظر 100هزارتومان می باشد.

چند نکته

نکته اول: در دعوي نفي ولد طبق ماده 1160 ق. م ،از كليه دلايل و قراين و امارات ميتوان استفاده نمود و محدوديتي ندارد مشروط به اينكه بر اساس ظن و گمان نباشد.

نکته دوم: عدم طرح دعوي در موعد قانوني به مفهوم اقرار به نسب است. بنابراین چنانچه دعوي خارج از مهلت قانوني طرح شود، داگاه مطابق بند 11 ماده 84 ناظر به ماده 89 قانون آ. د .م، قرار رد دعوي صادر مي نمايد.

نکته سوم: رعايت مهلت قانوني اقامه دعوي كه دو ماه از تاريخ اطلاع شوهر از تولد طفل يا تاريخ كشف خدعه مشتبه نمودن تاريخ تولد براي شوهر خواهد بود، رعايت موعد به منظور حفظ ثبات خانواده و حمايت از كودكان است كه مرتبط با قواعد نظم عمومي است.

نگارنده: سعید یوسف زاده[1396/12/11]