در این مقاله سعی داریم به ارائه ی توضیحات لازم پیرامون نمونه دادخواست اعسار برای چک بپردازیم.
در ادامه سعی می کنیم به سوالات زیر پاسخ دهیم:
اعسار به چه معنا می باشد و منظور از این واژه چیست؟
اعسار به چند قسم تقسیم می شود؟
دادخواست اعسار برای چه مواردی داده می شود؟
ادعای اعسار چه شرایطی دارد؟
دادخواست اعسار برای چک چگونه دادخواستی است و در چه شرایطی طرح خواهد شد؟
اعسار به چه معنا می باشد و منظور از این واژه چیست؟
واژه اعسار به معنای سختی، رنج، نداشتن، نیازمند شدن، فقر و در حوزه های حقوقی به صورت تخصصی تر به معنای داشتن ناتوانی ( شخصیت های حقیقی یا حقوقی) حقوقی از پرداخت دین و یا محکوم به یا هزینه دادرسی غیر تجارتی می باشد.
ریشته این واژه عسر است که واژه ای عربی می باشد. در این حوزه به فردی که از پرداخت تعهداتی که داده است سر باز بزند یا توانایی مالی لازم برای پرداخت هزینه های مقرر شده را نداشته باشد مفلس یا ورشکسته می گویند.
همین طور اگر فرد به مال و دارایی های خود دسترسی نداشته باشد که به پرداخت هزینه های مقرر شده بپردازد یا مال و دارایی او کافی نباشد به ان فرد معسر می گویند و این حالت پیش امده را اعسار می نامند.
نکته ی مهم در این جا ان است که اگر فردی مدعی اعسار باشد باید در وهله ی اول دادخواست ورشکستگی بدهد، ان را اثبات کند تا معافیت از پرداخت هزینه هایی چون هزینه های دادرسی را به دست اورد. ( منظور از هزینه های دادرسی هزینه هایی چون هزینه تمبر، هزینه دستمزد، هزینه ی اجرای قرار معاینه، هزینه ی تحقیقات محلی، هزینه ی کارشناس و از این دست هزینه ها می باشد.)
ماده 1 قانون اعسار نیز در این باره می گوید:
«معسر کسی است که بواسطه عدم کفایت دارایی یا عدم دسترسی بمال خود قادر بتأدیه مخارج محاکمه یا دیون خود نباشد. و در اصطلاح فقیهان ، کسی را که دارایی به اندازه بدهی او نباشدمعسر خوانند و آن حالت را اعسار گویند و اگر حاکم شرع حکم بدین حالت داد آن شخص را مفلس گویند و خود حالت مذکور را افلاس نامند، بعبارت دیگر کسی که دارایی او به اندازه بدهی او نباشد دو حالت دارد یکی حالت پیش از ثبوت آن حالت نزد حاکم شرع که آنرا اعسار گویند و دیگر حالت وی پس از ثبوت که آنرا افلاس گویند.»
ماده 652 قانون مدنی می باشد که می گوید:
«در زمان مطالبه (طلب) حاكم مطابق اوضاع و احوال شخص بدهكار مهلت یا اقساطی قرار می دهد»
ماده 2 قانون نحوه اجرای محكومیت های مالی مصوب 77 نیز می گوید:
«هر كس محكوم به پرداخت مالی به دیگری شود چه به صورت استرداد عین یا قیمت یا مثل آن یا ضرر و زیان ناشی از جرم و یا دیه و آن را پرداخت نكند، دادگاه او را الزام به پرداخت می كند و …»
اعسار به چند قسم تقسیم می شود؟
اعسار به دو قسم است. یکی اعسار از پرداخت هزینه ی دادرسی و دیگری اعسار از پرداخت محکوم به.
نوع اول: مسلما طرح هر دعوی نیازمند صرف هزینه های مختلفی نیز می باشد که بسته به این که چه دعوی است هزینه های نیز متفاوت خواهد بود. یکی از انواع اعسار، اعسار از پرداخت هزینه ی دادرسی می باشد. این شرایط زمانی اتفاق می افتد که فردی دارای وضعیت مالی مطلوب و کافی برای پرداخت هزنیه های دادرسی نباشد یا اگر دارای او نیز به اندازه کافی است به ان دسترسی ندارد در نتیجه به طور موقت قادر به پرداخت هزینه های مربوط به هزینه ی دادرسی نمی باشد.
نوع دوم: این نوع از اعسار نیز مربوط به زمانی می باشد که فرد دارای وضعیت مالی کافی و مطلوب جهت پرداخت بدهی های خود نیست و یا مانند مورد قبل از نطر مالی مشکلی نداشته اما به ان دارایی دسترسی ندارد. منظور از محکوم به در این نوع از اعسار هر ان چیزی می باشد که فرد محکوم به پرداخت ان باشد مانند دیه، مهریه، ضرر و زیان ناضی از جرم، داشتن بدهی به فرد یا موسسه یا بانک، چک و مانند این موارد.
دادخواست اعسار برای چه مواردی داده می شود؟
این دادخواست در موارد مختلفی داده می شود مانند مهریه، چک و غیره. در ادامه برای درک بهتر موارد گفته شده مثال هایی می اوریم.
به عنوان مثال در حوزه ی مهریه، زوج محکوم به پرداخت 110 سکه بهار ازادی می باشد اما توانایی پرداخت ان را ندارد، یا مال و دارایی او به مقدار کافی نیست و یا مال و دارای او در دسترسش نیست یعنی تمکن مالی دارد ولی نمی تواند از ان مال استفاده کند. این فرد می تواند به دادگاه دادخواست اعسار برای مهریه بدهد.
نمونه دیگر، همین موضوع مقاله می باشد. فردی که چک کشیده است، چک وی برگشت خورده باشد . در این حالت فرد نمی تواند هزینه ی مورد منظر( مبلغ چک) را پرداخت کند در نتیجه به دادگاه دادخواست اعسار برای چک می دهد.
ادعای اعسار چه شرایطی دارد؟
ادعای اعسار دارای شرایطی می باشد که باید به ان ها توجه کرد. به عبارت دیگر این ادعا مقید به شرایطی می باشد که در ادامه ذکر خواهیم کرد:
- فرد بدهکار باشد.
- اقامه دعوا از طرف مدعی ( و طلب کار علیه او) شود.
- ادعای اعسار فرد ثابت شود و حکم به نفع طلب کار صادر شود.
- رای قطعی بر محکومیت بدهکار صادر شود.
- اجرایئه از طرف دادگاه صادر شود.
دادخواست اعسار برای چک چگونه دادخواستی است و در چه شرایطی طرح خواهد شد؟
همان طور که پیش تر به ان اشاره کردیم. دادخواست اعسار به صورت کلی در دو مورد مطرح می شود. یکی از این موارد دادخواست اعسار از پرداخت محکوم به می باشد که شامل موارد مختلفی است.
منظور از محکوم به موارد قابل پرداخت می باشد مانند مهریه، دیه، چک، بدهی و غیره. طبق این گفته و گفته های پیشین در صورتی که فردی چک با هر مبلغی بکشد اما از پرداخت ان ناتوان باشد ( چه تمکن مالی نداشته باشد چه مشکل مالی نداشته اما به مالش دسترسی نداشته باشد) می تواند دادخواستی تحت عنوان دادخواست اعسار برای چک طرح کرده و به دادگاه بدهد.
