پیش قسط اعسار

امروز در این مقاله قصد داریم به بررسی موضوع «پیش قسط اعسار» بپردازیم.

در اِعسار، برای شخص شرایطی ایجاد می شود که توانایی پرداخت بدهی ها و قرض های خود را ندارد که این عدم توانایی، در اثر فقر و ناتوانی مالی می باشد، یا در طی شرایطی موقتاً امکان دسترسی به اموال و وجه نقد خود را نداشته، که در این صورت می تواند به دادگاه درخواست اعسار نماید تا کاملاً از پرداخت بدهی ها معاف شود یا تنها بخشی از این بدهی ها را پرداخت نماید، البته لازم به ذکر است این شرایط تنها در صورت تأیید و موافقت دادگاه امکان پذیر خواهند بود.

در ادامه به تشریح و بررسی بهتر موضوع می پردازیم و به سوالاتی که ممکن است برای شما به وجود بیاید پاسخ می دهیم:

۱- اِعسار به چه معنا است؟

۲- منظور از پیش قسط اعسار چیست؟

۳- اعسار و پیش قسط اعسار چه مزایایی دارد؟

۴- در چه صورت و تحت چه شرایطی دادگاه، با درخواست اعسار موافقت می نماید؟

۵- آیا امکان رد درخواست اعسار وجود دارد؟

۶- افرادی که به عنوان شاهد شهادت می دهند چه ویژگی هایی باید داشته باشند؟

۷- منظور از مستثنیات دین در اعسار چیست؟

۸- اعسار و ورشکستگی چه تفاوتی با یکدیگر دارند؟

۹- در چه مواردی می توان از درخواست اعسار استفاده کرد؟

۱۰- اعسار کذب و دروغین چه مجازاتی را در پی خواهد داشت؟

۱۱- آیا امکان طرح درخواست مجدد برای اعسار وجود دارد؟

۱۲- حداقل میزان پیش قسط اعسار که باید پرداخت شود چقدر است؟

۱۳- اگر پیش قسط اعسار و قسط ها، به موقع پرداخت نشوند، چه مجازاتی در پی خواهد داشت؟

۱۴- آیا در پرونده های مربوط به اعسار حق داشتن وکیل وجود دارد؟

۱۵- آیا امکان ممنوع الخروجی شخص معسر وجود دارد؟

۱۶- شخص معسر تا چه میزان و زمانی می تواند از حکم اعسار استفاده کند؟

۱- اِعسار به چه معنا است؟

در لغت نامه ی دهخدا، اعسار را نیازمند شدن یا تنگ دست گردیدن معنا کرده است. در یک توضیح کلی می توان اعسار را به این شکل توضیح داد که اگر شخصی که تاجر یا بازرگان نباشد به دلیل فقر مالی یا نداشتن امکان دسترسی به اموال خود، از پرداخت قروض و دیون وا بماند، این شخص را معسر می گویند.

در این حالت شخص می تواند که با معرفی دو شاهد که از وضعیت مالی او آگاهی و شناخت کامل دارند، هم چنین ارائه ی مدارک و دلایل محکم و کافی به دادگاه، درخواست اعسار نماید و در صورت موافقت دادگاه با درخواست او، روند کلی کار از اعسار به افلاس تغییر می کند.

به عبارت دیگر می توان گفت که اگر شخصی به هر دلیل توان مالی برای پرداخت قروض خود را نداشته باشد در این صورت این حالت را اعسار می گویند و اگر دادگاه به صحت این قضیه رأی مثبت بدهد در این صورت به آن افلاس گفته می شود.

چه کسانی مشمول ادعای اعسار میشوند؟

فرد عادی یا شخص حقیقی که به عنوان شاکی و برای دریافت کردن حق خود برای تشکیل پرونده دادن اقدام میکند و از آنجای که توانایی مالی پرداخت هزینه های مراجع قانونی را ندارد مشمول اعسار میشود.

فرد عادی یا شخص حقیقی که به عنوان بدهکار باشد و شاکی و یا همان طلبکار از او شکایت کرده باشد و برعلیه او اقامه ی دعوی کرده باشد و دادگاه هم رأی نهایی را به علیه بدهکار صادر کرده و اجرائیه هم صادر شده باشد ولی بدهکار توان مالی پرداخت بدهی خود را نداشته باشد

قانون اعسار

قانون اعسار در سال ۱۳۱۳ هجری شمسی به تصویب رسید و در واقع هدف از اعسار این است که افرادی که تنها مشکل مالی دارند به زندان نروند و مجرم شناخته نشوند و در جهت حفظ آبروی این اشخاص عمل می کند.

علاوه بر این، با طرح این درخواست به میزان بسیار زیادی از تعداد زندانی ها کاسته می شود و با پدیده ی کاهش جرم نیز رو به رو خواهیم بود. اگر شخصی که تنها بدلیل نداشتن پول در کنار مجرمان دیگر قرار گیرد ممکن است باعث فاسد شدن این شخص شوند.

البته با اصلاح قانون در سال ۱۳۹۴ ایرادهایی که به قانون اعسار وارد بود رفع شدند، بسیاری از افراد معتقد بودند طبق این قانون افرادی کلاهبردار می تواند قانون را دور زده و از پرداخت بدهی های خود سرباز زنند و هرکسی به طریقی خود را معسر معرفی کند و در این میان حق افراد مال باخته بیشتر ضایع شود، البته همان طور که گفتیم با اصلاح این قانون و سخت گیری های لازم در این خصوص راه را بر کلاهبرداران برای دور زدن قانون بسته اند.

در کل در قانون دو نوع اعسار وجود دارد:

۱- اعسار از هزینه ی دادرسی

۲- اعسار از پرداخت محکوم به

هنگامی که شخصی برای مطرح کردن و ارائه ی درخواست خود به دادگاه مراجعه می نماید باید یکسری هزینه هایی را متقبل شود تا به درخواست او در دادگاه رسیدگی شود که به مجموع این هزینه ها، هزینه ی دادرسی می گویند.

علاوه بر اینکه این هزینه ی دادرسی صرف مواردی مثل حق الزحمات کارشناس، تأمین هزینه های تحقیقات دادگاه در خصوص پرونده، خرید تمبر و… می شود، یکی از منابع تأمین بودجه ی کشور نیز می باشد، هم چنین دادگاه برای جلوگیری از مطرح کردن درخواست های دروغین و کذب توسط افراد حیله گر و گرفتن وقت دادگاه، این هزینه ها را در نظر گرفته است تا شخصی سعی نکند به دروغ درخواست رسیدگی از دادگاه کند.

اما ممکن است شرایطی پیش بیاید که شخص حتی قادر به پرداخت این هزینه ها نباشد، اما لازم است که دادگاه به درخواست او رسیدگی نماید و چون در قوه ی قضایه رسیدگی و گرفتن حق مردم در اولویت کاری آن می باشد، لذا این هزینه ها را برای شخص از میان برمی دارد تا امکان حل مشکل این شخص را فراهم کند و حق و حقوق او را تضمین نماید.

اگر دادگاه در پایان به نفع این شخص رای دهد، باید هزینه ی دادرسی را پرداخت کند.

اما در اعسار از محکوم به، منظور از محکوم به، قرض ها و بدیهی هایی می باشد که شخص ملزم به پرداخت آن ها می باشد. مثلا مردی که در هنگام طلاق باید مهریه ی همسر خود را بپردازد.

اما اگر این شخص توانایی مالی کافی را نداشته باشد یا امکان دسترسی به اموالش ممکن نباشد مثلا سند ملک یا زمین در اختیار بانک باشد، مشمول استفاده ی اعسار از محکوم به، خواهد شد.

به طور معمول طرح اعسار از پرداخت محکوم به، به نسبت تقاضای اعسار از دادرسی، به میزان بیشتری در دادگاه مطرح می شود.

یکی از مواردی که در مورد انواع اعسار لازم به ذکر است این است که در طرح اعسار از پرداخت محکوم به نیز به چهار شاهد می باشد در حالی که در اعسار از دادرسی تنها به دو شاهد نیاز است.

۲- منظور از پیش قسط اعسار چیست؟

همان طورکه قبلا گفتیم شخص برای اثبات ادعای خود در خصوص اعسار، باید شاهدین و مدارکی را به دادگاه ارائه دهد و اگر دادگاه در طی تحقیقات درخصوص ادعای شخص و شاهدان وی و هم چنین در صحت مدارکی که به دادگاه تحویل داده است، به نظر مثبتی برسد، می تواند شخص را به طور موقت از پرداخت قرض ها معاف نماید.

اما ممکن است شخص درآمد جزئی داشته باشد که در این صورت دادگاه با توجه به درآمد و توان مالی او، هم چنین با در نظر داشتن نرخ تورم حاکم بر کشور، این بدهی ها را قسط بندی می کند تا شخص بتواند با تحمل فشار کمتری قرض ها را پرداخت نماید.

در هنگام قسط بندی اعسار، با توجه به شرایط و توانایی مالی و مبلغ کل بدهی، میزان هر قسط و زمان بندی برای پرداخت قسط ها توسط دادگاه و قاضی مشخص می شود و ممکن است دادگاه در اولین مرحله از شما یک پیش قسط دریافت کند که در حالت کلی مبلغ این پیش قسط و قسط ها ثابت نیست و شرایط بسیاری در متغیر بودن آن ها مؤثر است حتی ممکن است با توجه به توافق دو طرف دعوا، مبلغ این پیش قسط و قسط ها تعیین شود.

پیش قسط اعسار و قسط بندی آن

بنابراین در دادگاه با توجه به هر پرونده و شرایط حاکم بر آن، میزان پیش قسط اعسار و قسط بندی آن تعیین شده و در هر پرونده متغیر است. منظور از پیش قسط این است که دادگاه با توجه به مبلغ کل بدهی و دیگر شرایطی که قبلا ذکر کردیم و مدارک ارائه شده به دادگاه، مقداری از پول را به عنوان پیش قسط تعیین کرده و باقی مانده ی بدهی را قسط بندی می کند.

البته امکان اعتراض به رأی دادگاه وجود دارد که می توانید با ارائه ی دلایل محکم و مدارک بیشتر هم از مبلغ پیش قسط و هم میزان قسط هایی که در زمان مشخصی باید پرداخت کنید، بکاهید.

در اعتراض به رأی دادگاه به مدت زمان ۲۰ روز فرصت دارید تا اعتراض خود را به دادگاه اعلام کنید و خواستار برگزاری دادگاه تجدید نظر شوید.

در نهایت رأی صادر شده از طرف دادگاه برای پرداخت پیش قسط اعسار و قسط هایی که بعدا باید پرداخت کنید همه با توجه شرایط و توانایی مالی شخص تعیین می شود و به هیچ وجه غیر منطقی و خارج از حد توان شخص نخواهد بود اما اگر شخص به هر دلیلی از پرداخت آن ها سرباز زند، توسط دادگاه به حبس محکوم خواهد شد و حتی باید هزینه ای اضافی به عنوان جریمه نیز پرداخت کند.

در بعضی موارد شخص تحت هیچ شرایطی، توانایی پرداخت پیش قسط اعسار و قسط ها را ندارد که اگر دادگاه تشخیص به درستی آن دهد در اصطلاح حقوقی به آن اعسار مطلق خواهند گفت. اما اگر توانایی به صورت پرداخت قسطی را داشته باشد، آن گاه اعسار نسبی نامیده می شود.

در اعسار مطلق شخص به طور موقت از پرداخت قرض ها معاف می شود تا زمانی که بتواند منبع درآمدی برای خود پیدا کند یا امکان دسترسی به اموالش برای او فراهم شود.

علاوه بر این لازم به ذکر است اگر در زمانی که هنوز پرونده ی اعسار جاری است، به نحوی به شخص مالی برسد و اصطلاحا توانمند شود، پرداخت بدهی ها از این مال صورت خواهد گرفت.

 

۳- اعسار و پیش قسط اعسار چه مزایایی دارد؟

از مزایای تایید درخواست اعسار و پرداخت بدهی ها به شکل پیش قسط اعسار و قسط بندی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

۱- میزان پیش قسط اعسار و قسط بندی پول باقی مانده از بدهی با توجه به شرایط مالی شخص تعیین می شود لذا فرد اصلا در تنگنا نخواهد بود و می تواند در زمان مقرری از بدهی های خود بدون هیچ فشار و استرسی خلاص شود.

۲- اگر درخواست اعسار شخص در دادگاه به تأیید قاضی برسد دیگر نیازی به پرداخت هزینه های دادرسی نخواهد بود.

۳- در جلسه های تجدیدنظر دادگاه امکان این وجود دارد که میزان پیش قسط اعسار و پرداخت قسط های بعدی کاهش پیدا کند.

۴- در صورتی که دادگاه تشخیص دهد فرد توانایی گرفتن وکیل را ندارد به صورت رایگان یک وکیل در اختیار او قرار می دهند که در اصطلاح حقوقی به آن وکیل معاضدتی می گویند.

۵- رسیدگی به پرونده های مربوط به اعسار به صورت خارج از نوبت انجام می شود. لذا در صورت موافقت با درخواست اعسار رسیدگی به آن در اولویت خواهد بود و با صرف زمان کمی می توان پرونده را به نتیجه رساند.

۶- با تأیید درخواست اعسار اگر شخص در زندان باشد آزاد می شود به همین دلیل بسیاری از افراد سعی می کنند قبل تایید حکم درخواست اعسار خود را به موافقت دادگاه برسانند تا مجبور به تحمل حبس و زندان نشوند.

۴- در چه صورت و تحت چه شرایطی دادگاه، با درخواست اعسار موافقت می نماید؟

شرایط لازم برای تایید درخواست اعسار به قرار زیر است:

۱- اولین شرط برای طرح درخواست اعسار این است که حتما از طرف طلب کاران علیه شخص بدهکار شکایتی صورت بگیرد و آن ها طلب خود را از راه قانونی بخواهند سپس اگر قاضی دادگاه به نفع آن ها رای بدهد و طرف مقابل را محکوم بداند، آنگاه شخص می تواند درخواست اعسار نماید.

۲- باید تمام اموال و دارایی های خود را به عرض دادگاه برساند حتی اموالی که در اختیارش نیستند مثلا به کسی قرض داده است، در رهن بانک می باشد یا حساب هایی که در خارج از کشور دارد.

۳- دو نفری که کاملا به اوضاع مالی شخصی که درخواست اعسار نموده است باید به صورت کتبی در مورد وضعیت مالی شخص شهادت دهند که این شخص توانایی مالی ندارد و حتی اگر لازم باشد طبق تشخیص قاضی در دادگاه حاضر شوند.

لازم است شاهدان حتما در شهادت خود به این مورد اشاره کنند که با شخص معسر چه نسبتی دارند و این معلومات را از چه طریقی کسب کرده اند.

هم چنین در دادگاه حضوری باید سوگند یاد کنند که تمامی سخنان و اطلاعات آن ها عاری از هرگونه دروغ و حیله می باشد که در بیشتر موارد نیازی به قسم خوردن نمی باشد.

انتخاب شاهدان از میان اعضای خانواده هیچ اشکالی ندارد اما برای تایید درخواست اعسار معمولا توصیه می شود که شاهدان از افراد خانواده ی شخص معسر نباشند.

در نهایت بررسی صحت و درستی این ادعاها بر عهده ی دادگاه خواهد بود. قانون این اجازه را به دادگاه داده است که برای بررسی و تحقیق، حتی از بانک ها وضعیت حساب های بانکی شخص معسر را بخواهد، یا از اداره ی ثبت اسناد و راهنمایی رانندگی بخواهد اگر مال یا خودرویی به نام این شخص است در اختیار دادگاه قرار دهند تا به این شکل وضعیت مالی فرد را مورد بررسی قرار دهد.

حتی دادگاه می تواند برای بررسی بیشتر تحقیقات محلی انجام دهد و با پرس و جو از اطرافیان شخص معسر، تا حدودی از وضعیت زندگی این شخص مطلع شود.

کسانی که به عنوان شاهد به دادگاه معرفی می شوند باید صلاحیت لازم را داشته باشند و اگر دادگاه برای تحقیقات خود از آن ها بخواهد به صورت حضوری مراجعه کنند، باید حتما در زمان مشخص شده به محل دادگاه بروند.

 

۵- آیا امکان رد درخواست اعسار وجود دارد؟

بله، امکان رد درخواست اعسار در دادگاه وجود دارد که البته برای رد درخواست شرایطی مدنظر است که در ادامه به توضیح آن ها می پردازیم.

همان طور که قبلا گفتیم شخصی که می خواهد درخواست اعسار مطرح کند باید حتما مقدار یا تعداد و ارزش اموال خود را به اضافه ی تمامی حساب های بانکی خود چه در داخل کشور و چه در خارج از کشور، پول و اموالی که در نزد اشخاص دیگری به امانت یا گرو داده است و لیست خرید و فروش اموالی که در یکسال گذشته انجام داده است را به اطلاع دادگاه برساند.

در صورتی که دادگاه متوجه کم و کاستی در این گزارش شود بلافاصله درخواست را رد خواهد کرد.

همینطور درخواست اعسار برای اشخاصی می باشد که تاجر نمی باشند و اگر شخص تاجری طرح اعسار کند این درخواست از سوی دادگاه رد خواهد شد.

اگر دادگاه رأی به اعسار شخصی بدهد و بعد متوجه شود که شخص در جایی هزینه های بسیار سنگینی کرده است امکان رد اعسار وجود دارد. مثلا در یک پرونده ی قضایی وکیل گرفته و دستمزد بالایی به وکیل داده باشد.

هم چنین اگر شخص معسر بعدا به مال و اموالی برسد اما به اطلاع دادگاه نرساند علاوه بر رد درخواست به جریمه و مجازات نیز محکوم خواهد شد.

اگر شاهدان دروغ گفته باشند و در واقع با شخصی که ادعای معسر بودن می کند تبانی کنند، علاوه به لغو درخواست، هم شخص درخواست کننده و هم شاهدان متهم شناخته می شوند و محکوم خواهند شد.

 

۶- افرادی که به عنوان شاهد شهادت می دهند چه ویژگی هایی باید داشته باشند؟

یکی از راه های اثبات ادعای شخص در خصوص مسعر بود ارائه ی شهادت شاهدان به دادگاه می باشد که برای تأیید این شهادت، شاهدان باید واجد شرایطی باشند که در ادامه توضیح می دهیم:

۱- حداقل باید دو نفر مرد که از سلامت عقل برخوردارند برای شخص مسعر شهادت دهند که این مورد برای طرح اعسار از دادرسی می باشد در صورت طرح اعسار از محکوم به، به چهار شاهد نیاز است.

۲- اگر شخص تقاضای اعسار از محکوم به را به دادگاه ارائه دهد باید چهار شاهد هم برای این کار داشته باشد.

۳- باید از وضعیت مالی شخص مسعر به طور کامل آگاهی داشته باشند. یعنی کاملا نام و نشان شخص مسعر را بدانند، شغل او و اینکه از چه راهی برای امرار معاش پول در می آورد.

۴- به میزان قابل قبول و موجهی با شخص مسعر در ارتباط بوده باشند.

 

۷- منظور از مستثنیات دین در اعسار چیست؟

کلمه ی مستثنیات به معنی استثناها یا جدا شده ها می باشد و منظور از مستثنیات دین، این است که اگر شخصی بدهی داشته باشد قانون او را ملزم می کند که این قرض ها را حتما پرداخت نماید در غیر این صورت خود قانون وارد عمل شده و با فروش اموال، مسدود کردن حساب های بانکی اقدام به پرداخت این قروض نماید اما بعضی از اموال هستند که حتی قانون هم اجازه ی فروش این اموال برای پرداخت بدهی ها را ندارد از جمله:

۱- منزل مسکونی شخص معسر که از نظر مالی مناسب جایگاه اوست و بالاتر نمی باشد.

۲- وسایل مورد نیاز و ضروری که شخص معسر و افرادی که تحت سرپرستی او قرار دارند به آن ها نیاز دارند.

۳- خوراک و محصولی که برای وعده های غذایی فرد معسر و خانواده اش از آن استفاده می کنند.

۴- کتاب، نوشته و وسیله هایی که برای تحقیق های علمی و تحصیل علم از آن ها استفاده می کنند که البته نباید خیلی گران قیمت باشند به طوری که از وضعیت مالی شخص معسر بالاتر باشند.

۵- ابزاری که در انجام کار و شغل خود از آن ها استفاده می کنند و با نبود آن ها کار لنگ می ماند. مثلا خودرو جزو مستثنیات دین محسوب نمی شود ولی اگر شخص راننده تاکسی باشد آن گاه خودرو جزو مستثنیات دین به حساب خواهد آمد.

۶- تلفنی که فرد معسر از آن استفاده می کند.

۷- میزان اجاره بهایی که در برای مغازه یا منزل خود می دهد که باید با درآمد این شخص سنخیت و تناسب داشته باشد و اضافه تر نباشد.

۸- اعسار و ورشکستگی چه تفاوتی با یکدیگر دارند؟

در مطالبی که در این مقاله به آن ها پرداختیم به این موضوع اشاره کردیم که درخواست اعسار نمی تواند برای شخص تاجر مطرح شود و اگر تاجری بخواهد طرح اعسار به دادگاه ارائه کند لازم است ابتدا طبق قانون های حاکم در تجارت، خود را ورشکسته اعلام کند.

بنابراین یکی از تفاوت های اساسی در اعسار و ورشکستگی در همین مورد می باشد و دلیل این امر که تقاضای تاجران در خصوص اعسار پذیرفته نمی شود این است که برای بررسی پرونده ی آن ها نیاز صرف وقت بیشتری می باشد لذا این دو مورد را از یکدیگر جدا کرده اند مبادا حقی از کسی ضایع شود.

علاوه بر این یک تاجر با معاملات خود در زمینه های مختلف، تاثیری مستقیم در وضعیت اقتصاد کشور دارد و ورشکستگی تاجر سبب آسیب به اقتصاد کشور می شود و نوساناتی را در بازار به وجود می آورد.

لازم به ذکر است کسبه ها (منظور از کسبه ها کسانی هستند که محور فعالیت آن ها به گستردگی فعالیت تاجران نمی باشد و اصطلاحا فعالیت جزئی دارند) با تاجران از لحاظ حقوقی متفاوت اند و لذا کسبه ها می توانند در صورت نیاز درخواست اعسار به دادگاه ارائه دهند.

یکی دیگر از تفاوت های اعسار و ورشکستگی این است که شخص ورشکسته دیگر هیچ حقی در دخالت و مدیریت اموال خود ندارد در حالی که شخص معسر این اجازه و امکان را دارد.

هم چنین اصطلاحا می گویند حکم اعسار جنبه ی نسبی و حکم ورشکستگی جنبه ی عام دارد، به این معنا که در طرح درخواست اعسار همان طور که قبلا اشاره کردیم، حتما ابتدا باید از طرف شخصی به عنوان طلبکار، شکایت شود و هنگام رسیدگی به پرونده موضوع فقط میان این دو شخص خواهد بود اما در طرح اعلام ورشکستگی علاوه بر کسی که  شکایت را مطرح کرده است شریکانی که شکایت هم نکرده باشند درگیر پرونده خواهد بود.

در نهایت در هنگام مراجعه به دادگاه برای شکایت علیه شخص بدهکار و فراخواندن او به دادگاه، اگر آن فرد، به عنوان معسر شناخته شود همچنان امکان شکایت به شکل انفرادی وجود دارد اما اگر تاجری به عنوان ورشکسته شناخته شود امکان شکایت به شکل انفرادی وجود ندارد و باید به صورت دسته جمعی به دادگاه شکایت کنند یا شخصی را به عنوان نماینده ی خود انتخاب نمایند.

 

۹- در چه مواردی می توان از درخواست اعسار استفاده کرد؟

در کل اعسار زمانی صورت می گیرد که شخص نمی تواند بدهی و طلب های خود را  پرداخت نماید، به دلیل اینکه هیچ پولی ندارد یا دسترسی به آن ها ممکن است و می تواند در پرونده هایی با موضوعات مختلف انجام پذیرد مثلا مردی که توانایی پرداخت مهریه ی همسر خود را ندارد که در این حالت درخواست اعسار می نماید و به آن اعسار در مهریه می گویند.

در اعسار از مهریه با توجه به وضع مالی مرد پرداخت مهریه قسط بندی می شود. ممکن است بنا به تشخیص قاضی مبلغی بیشتری تحت عنوان پیش قسط اعسار پرداخت شود و باقی مانده ی مهریه قسط بندی شود.

البته رای دادگاه می تواند طبق درخواست طرفین نیز اصلاح شود مثلا مرد طبق گزاراشات یکساله ی مالی خود که به دادگاه تحویل می دهد بیان می کند که در یکسال گذشته درآمد کمتری داشته یا کار خود را از دست داده است در این صورت مبلغ پیش قسط و قسط ها کمتر خواهد شد.

یا ممکن است زن به اطلاع دادگاه برساند که همسرش توانایی قسط های سنگین تری نیز دارد که در این صورت مبلغ پرداختی قسط ها بیشتر خواهد. البته باید بگوییم که زن در تعیین میزان پیش قسط اعسار و قسط بندی پول باقی مانده هیچ نقشی ندارد و میزان آن ها تنها بستگی به نظر و تشخیص قاضی دادگاه دارد.

در پرداخت پیش قسط اعسار معمولا طرف مقابل را در نظر می گیرند که ممکن است دچار ضرر مالی شده باشد و به این پول نیاز داشته باشد لذا دادگاه با در نظر داشتن شرایط مالی شخص بدهکار سعی دارد که طلبکار را نیز راضی نگه دارد و با پرداخت مقداری پول به او شرایط را تا حدی متعادل نگه دارد.

معمولا در قسط بندی که برای پرداخت مهریه ی زن توسط دادگاه تعیین می شود به این صورت است که اگر زن و مرد از هم جدا شده و فرزندی هم نداشته باشند، یک سوم از حقوق مرد برای مهریه ی زن در نظر گرفته می شود.

مثلا فرض کنید حقوق مرد سه میلیون تومان در ماه و قیمت سکه ۴ میلیون تومان است بنابراین یک میلیون از حقوق مرد برای پرداخت مهریه در نظر گرفته می شود و هر چهار ماه باید یک سکه به عنوان مهریه تحویل زن بدهد.

اما اگر زن طلاق بگیرد و فرزند هم داشته باشند یک چهارم از حقوق مرد برای پرداخت مهریه در نظر گرفته خواهد شد.

یا در پرونده های مربوط به دیه، در اعسار به پرداخت دیه، شخصی که به صورت عمدی یا غیرعمدی مرتکب قتل یا قطع عضو شخص دیگری شود، ولی حکم دادگاه به قصاص نباشد و شخص خاطی باید دیه پرداخت کند اما هیچ پولی برای پرداخت آن ندارد، در این صورت باید پیش از پایان یافتن مدت زمان پرداخت دیه، درخواست اعسار و قسط بندی آن را نماید.

مثلا در جرمی که شبه عمد باشد باید در مدت زمان دو سال دیه پرداخت شود که هر سال حتما نیمی از دیه باید پرداخت شده باشد.

یا در جرم ها محض، شخص در طی سه سال دیه را پرداخت کند و هر سال یک سوم یا ثلثی از دیه لازم است که حتما پرداخت شود.

البته همان طور که اشاره کردیم اگر قبل از پایان یافتن زمان پرداخت دیه، درخواست اعسار به دادگاه داده شود امکان قسط بندی آن وجود دارد.

در پرونده های مربوط به نفقه نیز می توان از تقاضای اعسار استفاده کرد.

۱۰- اعسار کذب و دروغین چه مجازاتی را در پی خواهد داشت؟

در صورتی که دادگاه پس از بررسی های لازم، مطالعه ی مدارک ارائه شده، پرس و جو از اطرافیان و شاهدان متوجه شود که ادعای شخص در خصوص معسر بودن کذب محض می باشد، مجازاتی به قرار زیر دارد:

۱- درخواست اعسار او لغو خواهد شد.

۲- تحمل حبس از ۹۱ روز تا شش ماه.

۳- پرداخت هزینه های دادرسی، دستمزد وکیل و دیگر هزینه های انجام شده در این زمینه به میزان دو برابر.

هم چنین اگر شخصی با انجام کارهایی از سر عمد، باعث ایجاد شرایطی شود که دادگاه او را معسر بشمارد به ۶ ماه تا ۲ سال حبس محکوم خواهد شد و حق خروج از کشور را نخواهد داشت.

علاوه بر این حق تأسیس شرکت تجاری یا عضور هیئت مدیره بودن یک شرکت تجاری نیز از او گرفته می شود، حق داشتن دسته چک، پست و سمت مدیر عاملی و هرگونه تمهیدی از سوی بانک های خصوصی و دولتی را نخواهد داشت.

۱۱- آیا امکان طرح درخواست مجدد برای اعسار وجود دارد؟

بله این امکان وجود دارد و زمان خاصی برای طرح دوباره ی تقاضای اعسار وجود ندارد. ممکن است شخصی درخواست اعسارش توسط دادگاه رد شود اما واقعا معسر باشد و هیچ توانایی مالی برای پرداخت بدهی های خود نداشته باشد، در این صورت می تواند درخواست خود را دوباره مطرح کند. در واقع می توان گفت رد شدن درخواست اعسار دلیلی برای این موضوع نمی باشد که حتما درخواست های بعدی نیز توسط دادگاه رد خواهند شد.

یا ممکن است در یک بازه ی زمانی توانایی مالی داشته اما اکنون تمام پول و دارایی های را خود از دست داده باشد به این شکل نیز می تواند ادعای معسر بودن کند. با اینکه زمان خاصی برای طرح مجدد درخواست اعسار وجود ندارد اما توصیه می شود که به فاصله ی زمانی ۶ ماهه، دوباره تقاضای خود را به دادگاه ارجاع دهید، چون ممکن است اگر در فاصله های زمانی پی در پی درخواست خود را مطرح کنید هر بار رد شود و به نظر دادگاه تغییری در وضعیت مالی شما حاصل نشده است.

۱۲- حداقل میزان پیش قسط اعسار که باید پرداخت شود چقدر است؟

همان طور که گفتیم مقدار پیش قسط اعساری که توسط شخص باید پرداخت شود برای هر پرونده متفاوت است و به اصطلاح دادگاه به صورت موردی به هریک از آن ها می پردازد و بیشتر توان مالی شخص معسر در این مورد تاثیر گذار می باشد.

اگر این شخص دارای درآمدی باشد پیش قسطی از او دریافت می شود در غیر این صورت کل مبلغ پرداختی قسط بندی خواهد شد که تمامی این موارد بسته به نظر دادگاه و قاضی می باشد.

۱۳- اگر پیش قسط اعسار و قسط ها، به موقع پرداخت نشوند، چه مجازاتی در پی خواهد داشت؟

اگر شخصی به دلیل پرداخت نکردن قرض های خود به زندان بیفتد و درخواست اعسار او مورد قبول دادگاه واقع شود، از زندان آزاد می شود و می تواند مبلغ مورد نظر را به صورت پیش قسط اعسار و قسطی پرداخت نماید.

اگر شخص در موقع مقرر قسط ها را پرداخت نکند دوباره این شخص شاکی است که باید موضوع را به مراجع مربوطه ارجاع دهد. دادگاه دوباره نیز شخص را دستگیر و زندانی می کند و تا زمانی که قسط های عقب افتاده را پرداخت نکند یا تقاضای اعسار مجدد توسط دادگاه تأیید نشود، در زندان خواهد ماند مگر اینکه رضایت شاکی خود را بگیرد.

در پرداخت قسط های مربوط به مهریه اگر مرد بعد از مدتی به هر دلیلی از پرداخت به موقه اقساط امتناع ورزد ، شرایط پرداخت قسطی برای او برداشته می شود و باید کل مهریه را تمام و کمال به صورت یکجا پرداخت نمیاد و دیگر مهریه قسط بندی نخواهد شد مگر اینکه با همسر خود به توافق برسند.

۱۴- آیا در پرونده های مربوط به اعسار حق داشتن وکیل وجود دارد؟

طبق نظر بعضی از قاضی ها ممکن است داشتن وکیل به توانایی مالی شخص تعبیر شود، لذا درخواست اعسار شخص را رد می کنند.

اما اگر شخصی در پرونده ی مربوط به اعسار ، واقعا توانایی مالی نداشته باشد می تواند از وکیلی که از طرف دولت برای او در نظر گرفته می شود استفاده کند که اصطلاحا به آن وکیل معاضدتی می گویند.

در کل وجود وکیل برای پیشبرد هرچه بهتر پرونده ضروری و الزامی است. شخص مستعر می تواند از وکیل معاضدتی استفاده کند یا وکیلی را استخدام کند که توانایی پرداخت حق الزحمه ی او را داشته باشد و تمامی مدارک را نیز در اختیار دادگاه قرار دهد. دادگاه نیز می تواند تحقیقات لازم را در این مورد انجام دهد و بررسی کند که پرداخت این هزینه چگونه و از کجا تأمین می شود.

ممکن است وکیل در راه خدا این پرونده را قبول کرده باشد و یا شخص خیری پرداخت دستمزد وکیل را تقبل کرده باشد بنابراین تنها به دلیل داشتن وکیل نمی توان درخواست اعسار را رد کرد و نیازمند تحقیق و بررسی بیشتر در این زمینه است و شخص مستعر می تواند در هنگام رسیدگی به پرونده از حق داشتن وکیل برخورددار شود.

بنابراین نظریه ی داشتن وکیل باعث رد درخواست اعسار می شود، یک باور رایج و در عین حال اشتباه میان مردم است.

 

۱۵- آیا امکان ممنوع الخروجی شخص معسر وجود دارد؟

برای آن که دادگاه بتواند به شخص بدهکار دسترسی داشته باشد و برای ممانعت از خروج این شخص از کشور، می تواند او را ممنوع الخروج کند.

اما اگر تقاضای اعسار شخص، به تأیید دادگاه برسد ممنوع الخروجی فرد نیز رفع خواهد شد، هم چنین اگر شخص پیش قسط اعسار و قسط ها را به موقع پرداخت کند دیگر دلیلی برای ممنوع الخروجی این شخص وجود ندارد و اگر شخص مدرک معتبری را در گرو دادگاه بگذارد، می تواند قرار منع خروج خود را باطل نماید.

 

۱۶- شخص معسر تا چه میزان و زمانی می تواند از حکم اعسار استفاده کند؟

اگر دادگاه تشخیص به مسعر بودن فرد دهد این شخص می تواند از مزایا و امکانات اعسار که قانون برای شخص معسر در نظر گرفته است بهره ببرد از جمله: زمانی که به رأی دادگاه اعتراض کند و خواستار تجدید نظر قاضی شود در دادگاه تجدیدنظر نیز شخص می تواند از امکانات اعسار استفاده کند، اگر شخص پرونده ی قضایی دیگر داشته باشد که توسط شخص دیگری طرح شکایت آن به دادگاه اعلام شده است باز می تواند از مزایای اعسار استفاده کند، در هنگام مطرح کردن درخواست خود برای رسیدگی به پرونده و…

و تا زمانی که دادگاه هم چنان راي به معسر بودن این فرد دهد می تواند از مزایای آن استفاده کند و محدودیت زمانی ندارد مگر به هر دلیلی این حکم از سوی دادگاه باطل شود.

هم چنین لازم به ذکر است اگر شخص مسعر در حین رسیدگی به پرونده فوت نماید، ورثه ی این شخص وظیفه دارند که بدهی ها را بپردازند مگر اینکه خود ورثه ها نیز درخواست اعسار داده و به تایید دادگاه برسد در این صورت ورثه نیز امکان استفاده از حکم اعسار و امکانات آن را خواهند داشت.

با تشکر از زمانی که به مطالعه مقاله اختصاص داده اید، امیدواریم مطالب برای شما کاربردی بوده باشند.