ازدواج بدون اجازه پدر

ازدواج بدون اجازه پدر امکان پذیر است؟

قانون خانواده در ایران عمدتا بر اساس اسلام و فقه نوشته شده است. بنابراین کاملا مشخص است که در مبحث ازدواج نیز باید دید اسلام و فقه چه نظری دارند.

ازدواج از نظر قانون یک نوع قرارداد بین طرفین محسوب می شود. بر اساس این قرارداد طرفین نسبت به یک دیگر تعهداتی را متقبل می شوند. از این نظر می توان گفت که ازدواج در دید قانون یک قرارداد است که باید به آن از دید منطقی نگاه شود.

به بیان ساده تر بر خلاف تصور قانون ازدواج را یک سنت پایه ریزی شده بر اساس احساسات و عواطف نمی داند. بلکه ازدواج در قانون یک قرارداد میان دو طرف است و طرفین باید بتوانند بر اساس منطق و عقل خودشان به این قرارداد نگاه کنند.

اما تفاوت مهمی که میان ازدواج و سایر قراردادها وجود دارد این است که پای زندگی حداقل دو انسان در میان است. از این رو نمی توان آن را به شوخی برگزار کرد و یا به نوعی با آن برخورد کرد که گویی اتفاق ساده و پیش پا افتاده ای است.

از این رو قرآن و فقه شرایط خاصی برای تحقق این امر در نظر گرفته است. یکی از مهمترین شرایط ازدواج، لزوم اذن پدر برای دختر است. یعنی دختر باکره زمانی می تواند ازدواج کند که اجازه پدر یا جد پدری را داشته باشد. اما در شرایطی نیز امکان ازدواج بدون اجازه پدر وجود دارد. در ادامه ابتدا از لزوم اجازه پدر صحبت می کنیم و در نهایت به شرایطی می رسیم که بر اساس آن امکان ازدواج بدون اجازه پدر ایجاد می شود. با ما همراه باشید.

چرا اجازه پدر برای دختر واجب است؟

برای پاسخ به این سوال باید به تعهداتی که طرفین نسبت به یکدیگر منتقل می شوند توجه کرد. به طور کلی پسر هر آن چیزی که تقبل می کند عمدتا مربوط به مسائل مالی و تامین معاش زندگی است. یعنی تمام تعهدات او عمدتا مربوط به مسائل مالی می باشد. اما دختر بخش های مهمی در تعهدات خود دارد. به نوعی می توان گفت که دختر باید بخشی از تعهدات ازدواج را با زنانگی خود متقبل شود. اگر بخواهیم ساده تر و صریح تر صحبت کنیم، دختر باید باکرگی خود را در این زندگی از دست بدهد.

یک پسر شاید بتواند بعد از ازدواج یا بعد از طلاق خودش را بازسازی کند. زیرا از نظر روحی یا فیزیکی چیزی از دست نداده است. اما یک زن یا یک دختر بعد از ازدواج عملا از نظر روحی و روانی و همچنین از نظر فیزیکی بی دفاع تر میشود و بعد از طلاق بیشتر مورد آسیب های اجتماعی قرار می گیرد.

از طرف دیگر دختران معمولا بعد احساسی بسیار قوی تری نسبت به آقایان دارند. این بعد احساسی در برخی مواقع باعث می شود که بعد منطقی زیر سایه بماند و دیده نشود.

بنابراین  با توجه به حساسیتی که ازدواج برای طرفین – به خصوص برای جنس مونث – دارد نیاز است که تصمیم منطقی در این حوزه گرفته شود. این موضوع در کنار بعد احساسی قوی دختران باعث شده است که در فقه و در قانون از پدر به عنوان نیروی منطقی در این قرارداد استفاده شود.

در واقع پدر به عنوان کسی که دختر خود را می شناسد و از نیروی منطقی و عقلانی بالایی برخوردار است نه به عنوان تصمیم گیرنده که به عنوان یک نیروی منطقی به این ازدواج نگاه می کند. از آن جایی که طرفین نتوانند این نقش را زیر سوال ببرند در فقه و در قانون ازدواج بدون اجازه پدر تقریبا غیر ممکن تلقی شده است. یعنی اذن پدر برای ازدواج لازم و ضروری تلقی می شود.

از نظر اسلام و قانون این یک نوع احترام و ارج گذاشتن برای دختران است. زیرا دختر به اندازه ای جنس لطیف و قابل احترامی محسوب می شود که طرف مقابل باید بتواند لیاقت خودش را برای داشتن او ثابت کند. وجود کسی مانند پدر دختر که دید منطقی و نگران نسبت به آینده دارد باعث می شود این مسیر کمی سخت تر شود. اما این سختی است که باعث می شود در ادامه زندگی قوام بهتری پیدا کند.

ازدواج بدون اجازه پدر در چه شرایطی ممکن است؟

اما همانطور که گفتیم در شرایطی ازدواج بدون اجازه پدر وجود دارد. همانطور که گفتیم از لزوم اذن پدر در ازدواج دختر، باکره بودن اوست. اگر دختر باکره نباشد و این مسئله به هر ترتیب برای او اتفاق افتاده باشد، لزوم اذن پدر در ازدواج از بین می رود. بنابراین از مهمترین حالت هایی که شرایط ازدواج بدون اذن پدر را ایجاد می کند باکره نبودن دختر است.

توجه داشته باشید که اگر دختری ازدواج کرده باشد و بدون این که باکرگی خود را از دست داده باشد طلاق بگیرد. برای ازدواج مجدد نیاز به اذن پدر دارد. همچنین در شرایطی که پدر خود راضی نباشد اما جد پدری اجازه دهد نیز امکان ازدواج دختر فراهم می شود.

اما در برخی از شرایط این حالت و امکان وجود دارد که دختر باکره ازدواج بدون اجازه پدر را تجربه کند. اما چگونه؟

در واقع اگر پدر به صورت کاملا بی منطق مانع ازدواج فرزند خود شود و اجازه ازدواج او را بدون هیچ دلیل موجهی ندهد عملا دادگاه این اجازه را از او سلب می کند. در این حالت دادگاه خود به عنوان ولی دختر وارد عمل می شود و با توجه به شرایط موجود و شرایط طرف مقابل اجازه ازدواج دختر را صادر می کند.

همچنین در شرایطی که پدر دختر یا جد پدری او حضور نداشته باشند دادگاه می تواند به عنوان ولی این اجازه را صادر کند. بنابراین در هر صورت دختر باکره باید تحت اجازه پدر، جد پدری یا دادگاه ازدواج کند. با توجه به شرایط هم که بیان کردیم کاملا مشخص است که چرا در ازدواج وجود این اجازه لازم است.

بنابراین اگر بخواهیم ازدواج بدون اجازه پدر و شرایط آن را به صورت خلاصه وارد بیان کنیم می توانیم بگوییم که در شرایط زیر امکان ازدواج بدون اجازه پدر وجود دارد:

1-      دختر باکره نباشد.

2-      دختری که همسر وی طلاق گرفته یا فوت کند – به شرطی که دختر باکره نباشد.

3-      در شرایطی که پدر یا جد پدری در دسترس نباشد.

4-      در صورتی که پدر بدون دلیل مخالف باشد و نتواند دلایل خود را به شکل منطقی اثبات کند این حق از او گرفته می شود.