زمانی که دو نفر در یک ملک غیرمنقول با یکدیگر شراکت دارند؛ حق شفعه تحت شرایط خاصی به یکی از آنها تعلق می‌گیرد. در واقع دلیل تعریف این بند قانونی واگذاری برخی از حقوق به شرکای یک ملک یا سایر اموال است.
همچنین فردی که حق شفعه به آن تعلق می‌گیرد؛ از طرف قانون حمایت و پشتیبانی کاملی دارد. در صورتی که شریک دیگر از اهدای حق شریک خود امتناع بورزد؛ شریک دیگر می‌تواند در دادگاه‌های سراسری شکایت خود را به صورت قانونی ثبت کند.
وکلای دادگستری آشنایی کاملی با حق شفعه و مواد مرتبط به آن دارند. با این حال در ادامه توضیحات کاملی درباره حق شفعه و موارد قانونی مرتبط با آن ارائه کرده‌ایم.
حق شفعه چیست؟
حق شفعه یا حقوق مرتبط با شراکت ملک و اموال غیر منقول به صورت قانونی جهت رعایت حال مردم در دادگستری کل تعریف شده است. در واقع حق شفعه با مسائل مربوط به خرید و فروش یک ملک شریکی یا سایر اموال شریکی که غیرمنقول هم هستند؛ ارتباط دارد. چنانچه دو نفر با یکدیگر شراکتی داشته باشند؛ طبق مواد قانونی ۴۷ و ۴۶ مرکز ثبت اسناد و املاک، حق شفعه خواهند داشت.
در صورتی که دو نفر در یک ملک غیرمنقول با همدیگر شریک باشند؛ حق شفعه به آنها تعلق می‌گیرد. این ماده قانونی اظهار می‌کند؛ در صورتی که یکی از شریک‌ها اقدام به فروش یا واگذاری سهم خود از این ملک از طریق پرداخت مبلغ مشخصی کند؛ شریک دیگر می‌تواند با پرداخت همان مبلغ به خریدار تمامیت مال را به نام خود کند. البته این حق فقط در صورتی به شریک دیگر تعلق می‌گیرد که همه شرایط لازم را داشته باشد.
آیا حق شفعه فوری است؟
حق شفعه کاملا فوری است. یعنی در صورتی که طرف دیگر صاحب ملک یا اموال سریعاً اقدام به ثبت درخواست خود مبنی بر خرید کامل آن اموال یا پرداخت مبلغ به خریدار را نکند؛ دادگاه بنا را بر این می‌گذارد که شریک دیگر قصد دریافت حق شفعه خود را ندارد و این حق از او ساقط خواهد شد.
بنابراین در صورتی که با چنین موردی مواجه شدید؛ هرچه سریعتر اقدامات لازم برای به نام زدن و پرداخت باقیمانده مبلغ ملک را انجام بدهید. اگر در این بین با مشکلی برخورد کردید؛ می‌توانید از کارشناسان مجموعه راهیان عدالت کمک بگیرید.
شرایط اعمال حق شفعه
همانطور که پیش از این هم توضیح دادیم؛حق شفعه زمانی به یک نفر تعلق خواهد گرفت که شرایط آن را داشته باشد. تعدادی از مهمترین شرایط تعلق گرفتن حق شفع به نوع ملک و شرایط واگذار کردن آن بستگی دارند.
بنابراین حتماً اگر قصد انجام این کار را دارید؛شرایط ملک یا اموال خود را بررسی کنید. چنانچه موقعیت شما تحت چنین شرایطی نیست از انجام این کار صرف نظر کنید؛ در ادامه شرایط اعمال حق شفعه را به طور کامل توضیح داده‌ایم.
- انتقال به قصد فروش
حق شفعه تنها در صورتی به شریک دیگر تعلق پیدا خواهد کرد که این مال جهت پرداخت مهریه یا سر موارد مشابه نباشد و قصد مالک تنها فروش آن باشد. در واقع در صورتی که مالک به جهت انجام هر گونه معامله دیگری این کار را انجام بدهد؛ حق شفعه دیگر لحاظ نخواهد شد.
- امکان تقسیم مال
همچنین مورد دیگری که برای در نظر گرفتن حق شفعه مهم است قابل تقسیم بودن مال است. اگر ملک یا اموالی از لحاظ قانونی بین دو شریک تقسیم نشده باشد؛ حق شفعه به آن ملک تعلق نخواهد گرفت. افراز شدن ملک جهت اعمال حق شفعه اهمیت بسیار زیادی دارد و به همین خاطر املاکی که این ویژگی را ندارند؛ جزو مواردی هستند که شفعه به آنها تعلق نمی‌گیرد.
- تقسیم بین شرکا
علاوه بر این موارد این مال حتماً باید بین دو شریک تقسیم شده باشد. در واقع ملک یا اموال حتما باید به صورت قانونی و به شکل منصفانه بین دو شریک تقسیم شده باشد. البته برای اینکه شفعه تعلق بگیرد؛ شرکا باید حتما دو نفر باشند.
نکات مهم در خصوص اخذ به شفعه
در رابطه با حق اخذ به شفعه نکات بسیار زیادی وجود دارد. در واقع در صورتی که مال غیرمنقول نباشد؛ امکان اخذ به شفع وجود نخواهد داشت. بنابراین یکی از مهمترین نکات حق اخذ به شفعه همین غیرمنقول بودن مال است.
مورد دیگر که وجود دارد این است که در صورتی که زمین وراث مشخصی از طرف صاحبان داشته باشد؛ پس از فوت صاحب ملک یا اموال حق شفعه از وراث آن برداشته نخواهد شد. در واقع وراث حق شفعه را هم به ارث خواهند برد.
فقط در صورتی که مالک ملک یا اموال قصد فروش یا اینکه واگذاری آن ملک را با پرداخت پول داشته باشد؛ حق شفعه برداشته نخواهد شد و زمانی که مالک اموال خود را به دلایل دیگری همچون پرداخت مهریه و غیره انتقال بدهد؛ حق شفعه از بین خواهد رفت.
