سند معارض

زمانی که دو نفر بر سر یک سند معارض دچار بحث هستند؛ مراجع قانونی ورود پیدا می‌کنند. معمولا در چنین مواردی نیاز به انجام بررسی‌های دقیق و همچنین شهادت حاضرین در جلسه انتقال مالکیت سند وجود خواهد داشت؛ اما در شرایط خاص خود قانون سند معارض را تعیین خواهد کرد.

بنابراین در اینجا با پرداختن به مفاد قانونی سند معارض و همچنین وضعیت انواع سند معارض در دادسرا، تلاش کرده‌ایم تا ماهیت این ماده قانونی را بررسی کنیم.

سند معارض چیست؟

سند معارض یا همان سند غیر معتبر در واقع قرارداد انتقال مالکیتی است که با یک سند صادر شده دیکر در تعارض قرار دارد. در واقع زمانی که دو سند به صورت همزمان صادر میشوند و این دو با یکدیگر در تعارض هستند؛ به سند اول صادر شده سند مقدم الصدور و به سند دوم موخر الصدور می‌گویند.

مطابق قانون سند موخر الصدور یا سندی که شماره ثبتی پایین‌تری دارد معارض است. اما برای اعلام رای دادگاه در خصوص پرونده‌های سند معارض باید حتما موارد مرتبط با نحوه صدور این سند را مورد بررسی قرار داد.

انواع سند معارض

در ادامه انواع پرونده‌های اسناد معارض را به صورت کامل شرح داده‌ایم:

تعارض عین: وجود دو جلد سند مالکیت برای یک ملک به معنای تعارض عین است.

تعارض در حقوق: اگر در سند مالکیت ملکی حقی از ملک مجاور برای آن شناخته شده باشد؛ اما سند ملک مقابل این حق را نپذیرد؛ تعارض در حقوق پیش آمده است.

تعارض در حدود: اگر حد فاصل شمال ملکی بعنوان دیوار مشترک بملک مجاور محدود شده باشد و حد جنوب ملک مجاور به صورت دیوار اختصاصی به ملک نام برده ربط داشته باشد؛ تعارض در حدود اتفاق افتاده است.

تعارض از لحاظ اشاعه و افراز: وجود دو یند مالکیت مشاعی و مفروز به صورت همزمان نشان دهنده تعارض در ملک است.

سند معارض در قانون ثبت

بر اساس ماده ۲۵ قانون ثبت《 هرگاه در اجرای مقررات ماده 11 از جهت پذیرفتن تقاضای ثبت. اختلافی بین اشخاص و اداره ثبت واقع شود و یا اشتباهی تولید گردد و یا در تصرف اشخاص تزاحم و تعارض باشد رفع اختلاف و تعیین تکلیف و یا ابطال و یا اصلاح درخواست ثبت با هیات نظارت است.》بنابراین بررسی تعارض اسناد و همچنین صدور رای قطعی در این زمینه بر عهده دادگاه خواهد بود‌.

جرم سند معارض

بر اساس ماده ۱۱۷ قانون ثبت اسناد و املاک، «هر کس به موجب سند رسمی، نسبت به عین یا منفعت مالی (اعم از منقول یا غیر منقول)، حقی به شخص یا اشخاص داد و بعد نسبت به همان عین یا منفعت به موجب سند رسمی، معامله یا تعهدی معارض با حق مزبور کرد، به حبس با اعمال شاقه از ۳ تا ۱۰ سال محکوم خواهد شد.»

نمونه رای تجدید نظر خواهی ابطال سند معارض

در ادامه یک نمونه دادخواست ابطال سند معارض ارائه شده است:

تجدید نظر خواهی

وکالت آقای :

وکالت بعدی به طرفیت آقای… و اداره ثبت اسناد و املاک نسبت به دادنامه شماره ۶۷۲-۹۵/۹/۱ شعبه دوم دادگاه عمومی حقوقی دماوند که بموجب آن حکم به ابطال سند مالکیت پلاک ۱۱۶/۲۷۸ – اصلی دماوند و سند انتقال شماره ۳۶۸۴۱-۱۳۸۷/۵/۱۹ صادر شده وارد نیست. به دلالت ماده ۲۲ قانون ثبت شرط حمایت از کسی که ملک به نام وی در دفتر املاک ثبت شده مطابق قانون بودن ثبت ملک در دفتر مذکور است که این مهم در جریان ثبت پلاک ۱۱۶/۲۷۸ اصلی دماوند به نام مرحومه …. رعایت نگردیده است.

با این شرح که محدوده پلاک مذکور به عنوان بخشی از پلاک ۱۱۶/۲۶۹ اصلی به موجب اظهار نامه تقدیمی تجدید نظر خوانده در تاریخ ۱۳۶۹/۸/۲۰ مورد در خواست ثبت قرار گرفته است و اقدام واحد ثبتی در پذیرش درخواست ثبت با مورد درخواست تجدید نظر خوانده در تعارض بوده و جری تشریفات ثبت عمومی در مورد آن قبل از اعمال مقررات بند ۱ ماده ۲۵ آن قانون در رفع اختلاف و تزاحم در درخواست ثبت معارض، فاقد وجاهت قانونی و بر خلاف مقررات و ترتیبات خاص ثبت ملک مقرر در ماده ۱۱ آن قانون و ماده ۳ آیین نامه اجرایی قانون رسیدگی به اسناد مالکیت معارض محسوب گردیده و به این جهت ثبت ملک به لحاظ عدم مطابقت با قانون در خور ابطال بوده است. بنا بر این دادگاه به دلالت مستندات فوق و ماده ۳۵۸ قانون آیین دادرسی مدنی تجدید نظر خواهی را در مورد آقای …. رد و دادنامه یاد شده را تایید می نماید و در مورد اداره ثبت اسناد و املاک به جهت عدم توجه تجدید نظر خواهی به آن اداره قرار رد تجدید نظر خواهی رای دادگاه به استناد ماده ۲ قانون اخیر الذكر صادر و اعلام میدارد؛ این رای قطعی است. »

رئیس شعبه ۴۶ دادگاه تجدید نظر استان تهران سید عطا قیصری مستشار دادگاه مصطفی اصغر زاده