تنها حالتی که قانون گذار اجازه تشدید مجازات در مرحله تجدید نظر را به دادگاه تجدید نظر استان داده این است که مجازات تعزیری تعیین شده برای مجرم کمتر از مجازات تعریف شده در قانون باشد. همچنین رای صادر شده بدون جهات قانونی تخفیف بوده است. بنابراین اگر دادگاه بدوی بدون داشتن ادله و جهات قانونی جهت تخفیف در مجازات، مجازاتی کمتر از مجازات تعیین شده در قانون را برای جرم در نظر بگیرد
تشدید مجازات در مرحله تجدید نظر چه شرایطی دارد؟
- تشدید مجازات در مرحله تجدید نظر چیست؟
- چه زمانی امکان تشدید مجازات در مرحله تجدید نظر وجود دارد؟
- قاعده منع تشدید مجازات در مرحله تجدید نظر چیست؟
- تشدید مجازات در مرحله تجدید نظر توسط کدام دادگاه صورت می گیرد؟
- آیا شاکی می تواند نسبت به تشدید مجازات در مرحله تجدید نظر اقدام کند؟
- کارکرد یک وکیل دیوان عالی کشور در خصوص تشدید مجازات در مرحله تجدید نظر چیست؟
- مهمترین نکات مربوط به تشدید مجازات در مرحله تجدید نظر چیست؟
- رای نهایی در خصوص تشدید مجازات در مرحله تجدید نظر چیست؟
تشدید مجازات در مرحله تجدید نظر یکی از سوالاتی است که در امور کیفری طرفین دعوی در ذهن دارند. در واقع در برخی مواقع مجرم یا متهم نسبت به درخواست تجدید نظر واهمه دارد. چرا که وی می ترسد مبادا طی این بررسی حکم مجازات سنگین تری برای وی در نظر گرفته شود.
از طرف دیگر شاکی نیز این پرسش را مطرح می کند که آیا می توان بر اساس مفهوم تشدید مجازات در مرحله تجدید نظر، نسبت به گرفتن حکم سنگین تر برای مجرم اقدام کند یا خیر؟
ما در ادامه سعی می کنیم مسئله مجازات در مرحله تجدید نظر را به دقت مورد بررسی قرار دهیم. اما چیزی که در همین ابتدا بهتر است به آن توجه داشته باشید این است که بر اساس قانون در بسیاری از موارد امکان تشدید مجازات در مرحله تجدید نظر وجود ندارد.
بیشتر یخوانید : احتمال تغییر رای در دادگاه تجدیدنظر
در واقع بر اساس قاعده منع مجازات در مرحله تجدید نظر، عملا دادگاه تجدید نظر استان نمی تواند رای به افزایش و تشدید مجازات بدهد. البته در خاطر داشته باشید که تخفیف یا افزایش مجازات تنها در خصوص مجازات های تعزیری مورد بحث قرار می گیرد. بنابراین در خصوص مجازات های حدی به هیچ عنوان چنین امکانی وجود ندارد.
بررسی تشدید مجازات در مرحله تجدید نظر از نظر بنیادی
زمانی می توان تشدید مجازات در مرحله تجدید نظر را به دقت مورد بررسی قرار داد که از نظر بنیادی مفاهیم آن بیان شده باشد. همانطور که در بالاتر بیان کردیم مسئله تشدید مجازات در مرحله تجدید نظر تنها در خصوص جرایم تعزیری کارایی دارد و نه حدی.
بنابراین پیش از هر چیزی این پرسش مطرح می شود که آیا شما می دانید جرایم تعزیری چیست و چه تفاوتی با جرایم حدی دارد؟ پاسخ این سوال روند بررسی و فهم تشدید مجازات در مرحله تجدید نظر را مشخص می کند.
به طور کلی جرایم و مجازات ها در قانون کیفری ایران به دو دسته حدی و تعزیری تقسیم بندی می شود. با توجه به این که بخش عمده ای از قوانین ایران بر پایه و اساس اسلام تدوین و بسیاری از مواد قانونی به صورت مستقیم از شرع برداشت شده، به نظر می رسد که کاملا طبیعی باشد که بخشی از جرایم و مجازات های مربوط به آن توسط اسلام تعیین شده باشد.
این دسته از جرایم و مجازات های تعریف شده برای آن ها را مجازات حدی می دانیم. مهمترین ویژگی مجازات حدی در این است که هیچ فرد یا هیچ نهادی نمی تواند نسبت به افزایش یا کاهش آن ( تشدید یا تخفیف ) اقدام کند. بنابراین مجازات حدی باید تمام و کمال اجرایی شود.
برای مشاوره با وکیل اعاده دادرسی با ما در تماس باشید : 09121304085
اما در مقابل به مجازات هایی که قانون گذار بر اساس نوع جرم، کیفیت جرم، افکار عمومی و ده ها فاکتور دیگر تعیین کرده، مجازات تعزیری می گوییم. مجازات های تعزیری معمولا به صورت بازه ای بیان می شوند. به طور مثال گفته می شود که یک جرم دارای مجازات یک تا سه سال حبس است. نکته بسیار مهم و تاثیرگذار در خصوص تشدید مجازات در مرحله تجدید نظر این است که مجازات های تعزیری تحت شرایطی قابلیت تخفیف یا تشدید را دارند.
یعنی دادگاه می تواند مجازاتی سبک تر از مجازات تعیین شده و یا مجازاتی سنگین تر از مجازات تعریف شده در قانون برای مجرم در نظر بگیرید. حال بر اساس این تعریف دانستیم که کدام دسته از جرایم می تواند مشمول بررسی تشدید مجازات در مرحله تجدید نظر باشد. در ادامه به این مفهوم بیشتر خواهیم پرداخت.
تشدید مجازات در مرحله تجدید نظر و شرایط لازم برای آن
همانطور که گفتیم اساسا دادگاه تجدید نظر استان امکان تشدید مجازات در مرحله تجدید نظر را ندارد. یعنی نمی تواند نسبت به تشدید یک مجازات حتی بر اساس درخواست تجدید نظرخواهی شاکی اقدام کند. تنها یک حالت وجود دارد که امکان تشدید مجازات در مرحله تجدید نظر را ایجاد می کند.
تنها حالتی که قانون گذار اجازه تشدید مجازات در مرحله تجدید نظر را به دادگاه تجدید نظر استان داده این است که مجازات تعزیری تعیین شده برای مجرم کمتر از مجازات تعریف شده در قانون باشد. همچنین رای صادر شده بدون جهات قانونی تخفیف بوده است.
بنابراین اگر دادگاه بدوی بدون داشتن ادله و جهات قانونی جهت تخفیف در مجازات، مجازاتی کمتر از مجازات تعیین شده در قانون را برای جرم در نظر بگیرد، دادگاه تجدید نظر که به درخواست دادستان و یا شاکی ( خواهان ) تشکیل شده باشد این امکان را دارد که نسبت به تشدید مجازات اقدام کند.
نکته مهم دیگری که باید در این خصوص بدانید که تشدید در مرحله تجدید نظر در این حالت تنها منجر به افزایش مجازات به حداقل مجازات تعیین شده در قانون خواهد بود. بگذارید با یک مثال این مسئله را تشریح کنیم.
فرض کنید که فردی جرمی مرتکب شده است که مجازات آن در قانون یک تا سه سال حبس باشد. دادگاه بدوی بدون وجود جهات قانونی تخفیف مجازات شش ماه را برای این فرد در نظر گرفته است.
حال اگر شاکی این دعوی و یا دادستان درخواست تجدید نظر داشته باشند، دادگاه تجدید نظر بر اساس جرم اتفاق افتاده و حکم صادر شده، مجازات مجرم را به یک سال افزایش می دهد. یعنی همان حداقل میزان مجازاتی که در قانون تعزیرات به آن اشاره شده است.
این نکته مهمی است که در خصوص تشدید مجازات در مرحله تجدید نظر باید به آن توجه داشته باشید. در هر صورت بهتر این است که در این خصوص از یک وکیل کیفری مجرب و با تجربه و یا از یک مشاور مسلط بر قانون کمک بگیرید.
